Έκθεση λιθογραφιών από τη συλλογή του Ιδρύματος Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή
Ο Δήμος Ιωαννιτών και το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Ιωαννιτών παρουσιάζουν από 15 Φεβρουαρίου έως 18 Μαρτίου 2022, στον Εκθεσιακό Χώρο του Πνευματικού Κέντρου, έκθεση λιθογραφιών από τη συλλογή του Ιδρύματος Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή με θέμα: «Η απελευθέρωση της πόλης μας στην λαϊκή εικονογραφία». Θα εκτεθούν 13 λιθογραφίες από τη συλλογή του Ιδρύματος. Τα κείμενα που συνοδεύουν τις λιθογραφίες είναι του Κωνσταντίνου Βλάχου, Φιλολόγου, τ. προέδρου της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών και του Ιδρύματος Μελετών Ιονίου και Αδριατικού Χώρου.
Η έκθεση είναι ενταγμένη στο πλαίσιο του εορτασμού των 109ων Ελευθερίων της πόλης των Ιωαννίνων και θα είναι ανοιχτή για το κοινό 12-2 το πρωί και 6-9 το απόγευμα, εκτός αργιών
Ο Πρόεδρος του Ιδρύματος Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή, κ. Ναπολέων Μάργαρης, αναφέρει σχετικά:
«Την μεγάλη ευποιία των Βαλκανικών πολέμων συμπεριλαμβανομένης και της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων απαθανάτισε και η λαϊκή λιθογραφία, που λειτούργησε σαν ρεπορτάζ.
Μια έγχρωμη λιθογραφία, μια λαϊκή εικονογραφία ήταν πολύ εντυπωσιακή για την λαϊκή φαντασία από ό,τι μια φωτογραφία. Η λιθογραφία ως τεχνική εκτύπωση εικόνων έχει την απαρχή της περίπου στα μέσα του 17ου αιώνα. Για να γίνει ένα λιθογράφημα, όπως γράφουν οι ειδικοί, ο καλλιτέχνης σχεδιάζει το έργο του πάνω σε ασβεστολιθική πλάκα και μετά από σειρά τεχνικών διαδικασιών το εκτυπώνει σε χειροκίνητο πιεστήριο. Όταν είναι έγχρωμες οι λιθογραφίες, όπως στη περίπτωση μας, το κάθε χρώμα μπαίνει σε ξεχωριστή λίθινη πλάκα.
Στην Ελλάδα το πρώτο κρατικό λιθογραφείο ιδρύεται το 1835 (Βασιλική Λιθογραφία από τον Όθωνα με διευθυντή τον Γερμανό Andreas Forster) και το πρώτο ιδιωτικό λιθογραφείο του 1840 από τον Πρώσσο Karl Josef Kohlman. Στο λιθογραφείο αυτό ο Καρπενησιώτης ζωγράφος Αθανάσιος Ιατρίδης (1799 – 1866), σχεδιαστής της αρχαιολογικής υπηρεσίας, λιθογράφησε το 1859 τις πρώτες εννέα λιθογραφίες που εικονογραφούσαν δημοτικά τραγούδια και θεωρούνται οι πρώτες γνωστές γνήσιες λαϊκές εικόνες.
Το σύνολο σχεδόν των λιθογραφιών (100 περίπου) χάθηκε γιατί με σκοπό να αγορασθούν από το ευρύ κοινό είχαν εκτυπωθεί σε πολλαπλά αντίτυπα και σε φτηνό χαρτί μικρής αξίας και δεν υπήρξε κανένα ενδιαφέρον για την προστασία τους (τοιχοκόλληση σε καφενεία, παντοπωλεία κ.λ.π.).
Η σειρά των λιθογραφιών που παρουσιάζει το Ίδρυμα ¨Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή¨ στους συμπολίτες μας σκοπεύει να αποτελέσει “το λιθογραφημένο χρονικό” των ενδόξων Βαλκανικών πολέμων 1912-13 και της απελευθέρωσης της πόλης.
Δημιουργοί – Ζωγράφοι των λιθογραφιών, που δεν φέρνουν πάντα την υπογραφή στα έργα τους, είναι μεταξύ των άλλων και οι Αθ. Ιατρίδης (1799-1866), Σωτ. Χρηστίδης (1858-1940), Κάρλ Χάουπτ (1866-1937), Φρίξος Αριστεύς ακαδημαϊκός ζωγράφος (1879-1951) κ.ά. Λιθογραφεία είναι του Δράκου Παπαδημητρίου (1859-1940), του Γ. Στάγγελ (λιθογραφείο Βασιλικής αυλής), του Βασ. Αυλή, του Ε. Λοβέρδου, του Γ. Γρύσπου κ.ά.
Σήμερα υπάρχουν σπάνιες λιθογραφίες στο Πολεμικό Μουσείο, κυρίως στην Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδας, στην Ε.Η.Μ. αλλά και σε ιδιωτικές συλλογές κ.ά. Οι λιθογραφίες είναι από την συλλογή του Ιδρύματος.
Η παράδοση της Ευεργεσίας που έχει τις ρίζες της στον τόπο μας και ανατρέχει στα χρόνια της Τουρκοκρατίας συνεχίστηκε με το έργο της Γιαννιωτοεβραίας Εσθήρ Γκανή που ίδρυσε και το κοινωφελές Ίδρυμα ιδιωτικού δικαίου, το οποίο είναι και ένα πνευματικό κέντρο της πόλης των τεχνών και των γραμμάτων.
Το Ίδρυμα διαθέτει σημαντική βιβλιοθήκη, συλλογές έργων τέχνης, αρχεία του τοπικού μας πολιτισμού και χωρίς διακοπή οργανώνει εκθέσεις ζωγραφικής, χαρακτικής, γλυπτικής, φωτοτυπίας με δημιουργούς νέους Γιαννιώτες καλλιτέχνες».
