AΘήνα, 31.03.2021
Κυρίες και κύριοι, η σημερινή πρωτοβουλία θα μπορούσε πράγματι να χαρακτηριστεί ιστορική. Γιατί αφορά την ικανότητα της πατρίδας μας να παρουσιάσει, και μάλιστα μεταξύ των πρώτων στην Ευρώπη, τον δρόμο προς το αύριο.
Το Εθνικό Σχέδιο Ανθεκτικότητας και Ανάκαμψης. Τη γέφυρα, δηλαδή, που θα την οδηγήσει όχι μόνο στη μετά Covid εποχή, αλλά και στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Πρόκειται, όπως θα ακούσετε και στη συνέχεια, για έναν πολύ καλά μελετημένο οδικό χάρτη 170 συγκεκριμένων έργων, επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων με 4 πυλώνες: Ψηφιακή μετάβαση για το κράτος, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες, αύξηση της απασχόλησης και της συνοχής της κοινωνίας με αιχμή την Υγεία και την Παιδεία. Πράσινη οικονομία και εκτίναξη της παραγωγικής και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ένα σχέδιο το οποίο καλύπτει όλη την Ελλάδα. Αφορά κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνα και φιλοδοξεί να δημιουργήσει επιπλέον 200.000 νέες θέσεις εργασίας αυξάνοντας κατά 7 μονάδες το εθνικό μας προϊόν εντός της επόμενης εξαετίας.
Θέλω να θυμίσω πώς ξεκίνησαν όλα τον Μάρτιο του 2020. Μόλις μας είχε χτυπήσει η πανδημία. Τότε, με μία τολμηρή επιστολή μαζί με 8 άλλους ευρωπαίους ηγέτες, θέσαμε για πρώτη φορά το ζήτημα του κοινού Ευρωπαϊκού Δανεισμού, για να αντιμετωπίσουμε τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας και για να οικοδομηθεί η επόμενη μέρα. Εκείνη την εποχή πολλοί θεωρούσαν πρακτικά αδύνατη την προοπτική αυτή. Τέσσερις μήνες όμως μετά γινόταν χειροπιαστή απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και σήμερα αποτελεί χειροπιαστή κατάκτηση 27 λαών, της Ευρώπης με την Ελλάδα, στην πρώτη γραμμή και τότε και σήμερα.
Πρόκειται ουσιαστικά για την άλλη όψη της υγειονομικής κρίσης και ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο ένα τεράστιο πρόβλημα της συγκυρίας μπορεί να μετατραπεί σε δρόμο για τη λύση δομικών αδυναμιών αλλά και απόδειξη ότι με μεθοδική προσπάθεια αποκαθηλώνονται ταμπού τα οποία άλλοτε τα θεωρούσαμε ακλόνητα. Τον Ιούλιο του 2020 μετά από αυτήν την πενθήμερη Σύνοδο Κορυφής στις Βρυξέλλες είχα τονίσει ότι τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης δεν κερδήθηκαν για να τα δαπανήσουμε, αλλά για να τα επενδύσουμε. Και αυτό επαναλαμβάνω και σήμερα.
Αναλυτικότερα για το σχέδιο θα μιλήσουν στη συνέχεια οι εισηγητές μας που εργάστηκαν για καιρό αθόρυβα και αποτελεσματικά. Θέλω να τους ευχαριστήσω προσωπικά. Τους αξίζουν πραγματικά θερμά συγχαρητήρια για την ποιότητα της δουλειάς τους. Από μέρους μου αρκούμαι να επισημάνω το μέγεθος των πόρων που θα κινητοποιηθούν. Συζητάμε για 57 δισεκατομμύρια ευρώ, εάν προσθέσουμε στα 32 ευρωπαϊκών πόρων, επιχορηγήσεις και δάνεια, και ένα επιπρόσθετο σημαντικό κεφάλαιο 25 δισεκατομμυρίων ευρώ που θα κινητοποιηθούν από τον ιδιωτικό τομέα. Συζητάμε δηλαδή για κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα δεύτερο ΕΣΠΑ.
Κυρίως όμως, θέλω σήμερα να τονίσω τον ρηξικέλευθο χαρακτήρα αυτού του Προγράμματος γιατί αλλάζει ουσιαστικά το υπόδειγμα της ελληνικής οικονομίας, μετατρέποντάς την σε ανταγωνιστική και εξωστρεφή, με ψηφιακό και αποτελεσματικό κράτος. Εξάλλου στον τομέα αυτόν έχουμε ήδη να επιδείξουμε ένα πολύ σημαντικό έργο. Με ένα φορολογικό σύστημα το οποίο θα πρέπει να είναι φιλικό προς την ανάπτυξη. Με σημαντικά έργα πνοής σε όλη την Ελλάδα τα οποία έχουν όμως ταυτόχρονα και κοινωνικό πρόσημο και πάντα με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον. Γι’ αυτό και η ονομασία του σχεδίου παραπέμπει και αυτή στην επανάσταση που έρχεται από το αύριο: «Ελλάδα 2.0». Είναι η νέα εκδοχή της χώρας στη νέα εποχή που έρχεται.
Στον πυρήνα του σχεδίου μας βρίσκεται η δημιουργία πολλών μόνιμων ποιοτικών και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας μέσα από πάρα πολύ σημαντικές δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Με δύο, όμως, πάντα όρους: όποιος ιδιώτης αξιοποιεί πόρους του Ταμείου πρέπει ταυτόχρονα να επενδύει και δικά του χρήματα αναλαμβάνοντας και το δικό του ρίσκο. Και όλα τα σχέδια τα οποία τελικά θα εγκριθούν πρέπει να είναι ώριμα προς εκτέλεση. Είναι οι δύο δρόμοι που οφείλουν να συγκλίνουν για να μετατρέψουμε αυτή την προσπάθεια σε εθνική. Και το εθνικό σχέδιο υπηρετεί κυριολεκτικά την ανάκαμψη της οικονομίας αλλά και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας. Επενδύοντας στην υγεία, στην παιδεία, στην εργασία, στις δεξιότητες, στην κοινωνική φροντίδα, στη γρήγορη ψηφιακή εξυπηρέτηση αλλά και στις μεγάλες περιβαλλοντικές προκλήσεις της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών και τελικά μηδενικών εκπομπών άνθρακα. Άλλωστε, στην πράσινη μετάβαση αφιερώνεται πάνω από το 37% των πόρων του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης για δράσεις όπως παραδείγματος χάρη η χωροταξική μεταρρύθμιση σε όλη την επικράτεια. Έργο τεράστιας σημασίας ώστε να ξεκαθαρίσουν επιτέλους οι χρήσεις γης παντού στην Ελλάδα. Έργα όπως η ενεργειακή αναβάθμιση όλων των κτιρίων δημόσιων και ιδιωτικών, η μεγάλη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά βέβαια και η στροφή στις ηλεκτροκίνητες πια μεταφορές, δημόσιες συγκοινωνίες και ιδιωτικές μεταφορές.
Όλες αυτές οι δράσεις δεν είναι αποσπασματικές, είναι συνεκτικές. Αλληλεπιδρούν μεταξύ τους κατατείνοντας τελικά στον ίδιο στόχο. Επιλέγω να αναφερθώ πολύ γρήγορα σε μερικές από τις δράσεις του σχεδίου, εμβληματικές όσο και συμβολικές, όλες ωστόσο έχουν ένα βαθύ αποτύπωμα στην οικονομία και στην κοινωνία. Όπως τα μεγάλα έργα υποδομής. Ο βόρειος οδικός άξονας της Κρήτης που θα χρηματοδοτηθεί εν μέρει από το Εθνικό Ταμείο Ανάκαμψης. Ο άξονας Ε65 για τον οποίο είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε πριν από λίγες εβδομάδες στα Τρίκαλα που θα συνδέει τη νότια και την κεντρική Ελλάδα με την Εγνατία Οδό. Σημαντικά έργα που αφορούν την αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου. Κομβικές, επίσης, για την επάρκεια σε ενέργεια και τη μείωση του κόστους θεωρώ τις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα. Και παρεμβάσεις με ευρύ ορίζοντα όπως ένα εθνικό σχέδιο αναδασώσεων το οποίο και αυτό εν μέρει θα χρηματοδοτηθεί από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης, αλλά και σημαντικές δράσεις που αφορούν στην προστασία της μοναδικής μας βιοποικιλότητας.
Περιττεύει ίσως να τονίσω πόση σημασία έχει για τις επιχειρήσεις, ειδικά τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά της επιχειρηματικότητας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός τους. Και όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο κρίσιμη είναι η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός της πρωτογενούς παραγωγής μας. Αναφέρω ενδεικτικά σημαντικές δράσεις που αφορούν τον εκσυγχρονισμό αρδευτικών δικτύων που και αυτές χρηματοδοτούνται από το Ταμείο, ενώ δράση με ξεχωριστό κοινωνικό βάρος είναι και το πρόγραμμα εξασφάλισης ενεργειακής επάρκειας για όλα τα ευάλωτα νοικοκυριά.
Στον τομέα της υγείας επιλέγω τη ριζική ανακαίνιση και τον εκσυγχρονισμό του εξοπλισμού των νοσοκομείων, προγράμματα για την κατ’ οίκον περίθαλψη -επισημαίνω ενδεικτικά τον θεσμό του προσωπικού βοηθού για κάθε συμπολίτη μας ο οποίος έχει ειδικές ανάγκες.
Στο κεφάλαιο του πολιτισμού σημειώνω ενδεικτικά τη δημιουργία μουσείου ενάλιων αρχαιοτήτων στον Πειραιά και την περαιτέρω ανάδειξη των μνημείων της Ακρόπολης.
Ενώ τις δεξιότητες του ανθρώπινου δυναμικού θα υπηρετήσει ένα πολύ μεγάλο πρόγραμμα που θα αφορά συνολικά την αναβάθμιση των κέντρων επαγγελματικής κατάρτισης και την επέκταση της δια βίου μάθησης.
Επέλεξα ενδεικτικά να αναφερθώ σε ορισμένες μεγάλες και μικρές δράσεις για να δείξω από τη μία μεριά το εύρος των παρεμβάσεων και από την άλλη τον καθολικό τους χαρακτήρα. Και βέβαια για να υπογραμμίσω ότι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης δημιουργεί μία νέα καθημερινότητα για όλους τους Έλληνες πολίτες, γιατί ακριβώς οι πολίτες βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της γιγάντιας προσπάθειας.
Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι το Εθνικό Σχέδιο δεν περιλαμβάνει μόνο πιστώσεις και δράσεις αλλά και ένα ανυπολόγιστο συμβολικό κεφάλαιο γιατί σηματοδοτεί τη ρήξη με κατεστημένες αντιλήψεις και με συμφέροντα τα οποία καθηλώνουν την οικονομία. Ευθυγραμμίζεται με την ωριμότητα της κοινωνίας μας, η οποία πλέον απαιτεί παντού γενναίες τομές, και αποτελεί ύστερα από πολλά χρόνια ένα πραγματικά εθνικό σχέδιο το οποίο έρχεται και πατάει και πάνω στις προτάσεις της Επιτροπής Πισσαρίδη, που καθορίζουν τον οδικό άξονα για την πορεία της οικονομίας μας και την επόμενη δεκαετία. Γιατί οι κατευθύνσεις και οι διακλαδώσεις του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης έχουν καταστρωθεί στην Ελλάδα και αφορούν την Ελλάδα. Είναι από Έλληνες για Έλληνες. Η Κυβέρνηση, δηλαδή, έχει την πλήρη ιδιοκτησία όλων αυτών των μεγάλων επιλογών.
Το σχέδιο προφανώς ενσωματώνει και πολλά από τα διδάγματα της πανδημίας με έμφαση στις πολιτικές αλληλεγγύης και στο ρόλο του κράτους τελικά ως πρωταγωνιστή των μεταρρυθμίσεων αλλά και ως αρωγού, όποτε αυτό χρειάζεται, της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Τακτοποιεί, όμως, και διαρθρωτικές εκκρεμότητες δεκαετιών εξαλείφοντας παγιωμένες παθογένειες. Και ο σχεδιασμός αυτού του μεγάλου άλματος είναι μόνο η αρχή, είναι το πρώτο χιλιόμετρο ενός μαραθωνίου το νήμα του οποίου θα κοπεί μόνο όταν όλοι οι πόροι έχουν απορροφηθεί το 2026.
Δεν είναι απλώς μία πορεία που θα ακολουθήσουμε σε ορισμένο χρόνο, αλλά μία ριζική ανακατεύθυνση που μεταμορφώνει την παραγωγική βάση της χώρας, οδηγώντας τελικά στη δίκαιη κατανομή του εθνικού πλούτου. Γι’ αυτό άλλωστε και το σχέδιο ενσωματώνει προτάσεις όλων των Υπουργείων, ενώ η εφαρμογή του θα γίνει με συνέργειες και ανά τομέα, αλλά και ανά Περιφέρεια.
Με δύο λόγια, η προσπάθεια η οποία σήμερα ξεκινά σημαίνει μεγαλύτερο πλούτο για όλους, περισσότερες δουλειές, πρωτίστως για τους νέους μας και μία καλύτερη καθημερινότητα για τον καθένα.
Κλείνω θυμίζοντας ότι οι στρατηγικές κατευθύνσεις αυτού του προγράμματος είναι ήδη γνωστές από το Νοέμβριο. Από αύριο θα αρχίσει και η διαδικασία της διαβούλευσης στο Κοινοβούλιο. Ενώ μετά την έγκρισή του από τα Ευρωπαϊκά όργανα θα έρθει ξανά για συζήτηση με τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις, με τη μορφή σχεδίου νόμου. Γιατί το σχέδιο «Ελλάδα 2.0» δεν αφορά τελικά μια κυβέρνηση. Αφορά όλη τη χώρα, είναι πολύ μεγάλο για να χωρέσει σε ένα κόμμα, καθώς συνδέεται με τη ζωή όλης της κοινωνίας. Και η εμβέλειά του βέβαια δεν μετριέται με θητείες, μετριέται με δεκαετίες. Αποτελεί επομένως ευκαιρία γόνιμου διαλόγου με όλους, ευκαιρία για τη δημιουργία ευρύτερων συναινέσεων, αποτελεί όμως και τελικά ένα μεγάλο στοίχημα που θα κάνει καλύτερη τη ζωή της κάθε Ελληνίδας και του κάθε Έλληνα.
Είναι ένα στοίχημα το οποίο τελικά πρέπει να κερδίσουμε όλοι μαζί.
Σας ευχαριστώ.
