Επιτρέψτε μου, κυρίες και κύριοι, να ξεκινήσω ευχαριστώντας τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης -και ειδικά τους ρεπόρτερ, οι οποίοι βρέθηκαν στο πεδίο αυτές τις ημέρες- για την αντικειμενική κάλυψη αυτής της πολύ μεγάλης φυσικής καταστροφής η οποία χτύπησε τη χώρα μας. Πιστεύω ότι, με τον τρόπο τους, βοήθησαν την κοινή γνώμη αλλά και εμάς να αντιληφθούμε πραγματικά τι συμβαίνει. Και νομίζω ότι τους οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ για τις προσπάθειες που κατέβαλαν.
Όπως ξέρετε, βρισκόμαστε ήδη στην 10η ημέρα μιας πρωτοφανούς επίθεσης της φύσης, με πολλές ταυτόχρονες φωτιές σε ολόκληρη τη χώρα, την δύναμη των οποίων, δυστυχώς, τροφοδότησε ένας πρωτοφανής καύσωνας αλλά και μία πολύμηνη ξηρασία. Ευτυχώς, σήμερα τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα και, χάρη στην αυτοθυσία όλων των μαχητών της πρώτης γραμμής, μπορούμε να είμαστε πιο αισιόδοξοι.
Θέλω -και πάλι- να τους ευχαριστήσω, μαζί με τους εθελοντές μας, τονίζοντας όμως ότι ακόμα είμαστε στα μέσα Αυγούστου και είναι βέβαιο ότι θα έχουμε δύσκολες μέρες μπροστά μας μέχρι να ολοκληρωθεί η αντιπυρική περίοδος.
Πετύχαμε να προστατεύσουμε χιλιάδες ανθρώπους. Χάσαμε, όμως, δάση και περιουσίες και είμαστε σήμερα εδώ να μιλήσουμε για όλα. Πώς αμυνθήκαμε απέναντι στην πιο μεγάλη οικολογική καταστροφή των τελευταίων δεκαετιών, αλλά και πού μας βρήκε ανέτοιμους η φύση. Πόσο θωρακισμένοι ήμασταν, αλλά και τι λάθη κάναμε. Πώς οργανώσαμε την Πολιτική Προστασία αυτούς τους τελευταίους 24 μήνες, αλλά κυρίως τι μας δίδαξε αυτή η δοκιμασία και πώς θα γίνουμε καλύτεροι.
Η κλιματική κρίση -θα ήθελα από εδώ και στο εξής να υιοθετούμε αυτόν τον όρο και όχι τον όρο «κλιματική αλλαγή»- η κλιματική κρίση είναι εδώ και μας δείχνει ότι όλα πια πρέπει να αλλάξουν. Από τον προσανατολισμό της οικονομίας, μέχρι την εθνική ενεργειακή πολιτική και από τη λειτουργία του Κράτους μέχρι την καθημερινή συμπεριφορά του πολίτη σε σχέση με το περιβάλλον. Αποδεικνύεται ότι λάθη κάνει μόνο ο άνθρωπος και όχι η φύση. Τα δεδομένα, λοιπόν, απαιτούν τολμηρές λύσεις για τις οποίες προσωπικά είμαι έτοιμος.
Εισαγωγικά, θα ήθελα να περιοριστώ μόνο σε τρεις επισημάνσεις.
Πρώτον, εξ αρχής κυρίαρχος στόχος μας στις φυσικές καταστροφές ήταν, είναι και θα είναι η προστασία της ζωής: των ανθρώπων, αλλά και των ζώων. Ακολουθεί η προστασία των περιουσιών, των κρίσιμων υποδομών και του φυσικού περιβάλλοντος. Αυτή την ιεράρχηση ακολουθήσαμε. Και θα επιμείνω ότι είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι δεν θρηνήσαμε θύματα, με την εξαίρεση του εθελοντή δασοπυροσβέστη, του Βασίλη Φιλώρα στη μεγαλύτερη επέλαση φωτιάς που είχαμε εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια.
Θυμίζω, με σχεδόν 100 ταυτόχρονες πυρκαγιές κάθε μέρα, το «112», η ουσιαστικά επανίδρυση της Πολιτικής Προστασίας από το μηδέν, αλλά και η διεθνής πλέον πρακτική των οργανωμένων εκκενώσεων απέδωσε. Όμως απέδωσε και η στρατηγική μας να προστατεύσουμε τους οικισμούς, οι οποίοι μπορεί να άδειασαν, όμως σώθηκαν. Προφανώς έχουμε πολλά κατεστραμμένα σπίτια. Δεν έχουμε κανέναν, όμως, οικισμό ο οποίος να κατεστράφη εξ ολοκλήρου από τη φωτιά.
Δεύτερη επισήμανση είναι ότι η κλιματική κρίση επιβάλλει πλέον μία δραστικά διαφορετική αντιμετώπιση. Και οι νέες συνθήκες νομίζω ότι δικαιώνουν την επιλογή μας, την προσωπική μου επιλογή, το περιβάλλον να προταχθεί ως πολιτικός στόχος προτεραιότητας. Το φιλόδοξο σχέδιο απολιγνιτοποίησης και πράσινης μετάβασης, οι σημαντικοί πόροι που έχουμε εξασφαλίσει από το Ταμείο Ανάκαμψης, το νέο ΕΣΠΑ, όλα αυτά μας δίνουν πρωτοφανή σε έκταση χρηματοδοτικά εργαλεία για να μπορέσουμε να προσανατολίσουμε, πια, την πατρίδα μας προς μια οικονομία χαμηλών και τελικά μηδενικών εκπομπών. Όλα αυτά μαζί με τον νέο κλιματικό νόμο, τον πρώτο στην Ιστορία της Ελλάδος, ο οποίος θα ψηφιστεί εντός των επόμενων μηνών. Όλα αυτά βρίσκονται στην φαρέτρα της Ελλάδος, η οποία στα διεθνή fora θα καταθέσει τολμηρές προτάσεις.
Θυμίζω ότι στα μέσα Σεπτεμβρίου θα έχουμε την χαρά να φιλοξενήσουμε οκτώ ακόμα αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, χωρών της Μεσογείου, στη διάσκεψη MED9 πια -από MED7 έγινε MED9- η οποία θα έχει κύριο θέμα την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στη Μεσόγειο.
Η φιλοδοξία μου θα ήταν να μπορέσουμε να υπογράψουμε μία διακήρυξη, τη διακήρυξη των Αθηνών, η οποία να θέτει ξεκάθαρους στόχους για το πως τα μεσογειακά κράτη θα μπορέσουν να συνεργαστούν καλύτερα για να αντιμετωπίσουν αυτή την κρίση, που -θυμίζω- είναι κοινή κρίση για όλους μας. Δείτε τι γίνεται σήμερα που μιλάμε στη γειτονική Ιταλία, στη Σικελία, στην Αλγερία, στην Τουρκία. Δεν είναι μόνο ελληνικό το φαινόμενο. Είναι μεσογειακό, είναι παγκόσμιο. Όλες οι χώρες της Μεσογείου, όμως, βρίσκονται λίγο πολύ στην ίδια μοίρα.
Η τρίτη επισήμανση είναι ότι αυτή η Κυβέρνηση και θέλει και ξέρει και μπορεί και θα ξαναχτίσει δίπλα στους πολίτες ό,τι γκρέμισαν οι τελευταίες φωτιές. Επαναλαμβάνω τη δέσμευσή μου να κερδίσουμε ξανά ό,τι χάσαμε. Τα δάση μας θα ξαναγεννηθούν, οι περιουσίες θα αποκατασταθούν και η καλύτερη εγγύηση για αυτό το οποίο λέω -και η καλύτερη απάντηση στον δικαιολογημένο πόνο και στην οργή των συμπολιτών μας που είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται- είναι το γεγονός ότι και σε άλλες φυσικές καταστροφές για αυτό δεσμευτήκαμε και αυτό κάναμε. Από το καμένο Μάτι μέχρι τις πλημμύρες του Ιανού και τον καταστροφικό σεισμό της Σάμου.
Οι αποζημιώσεις θα αρχίσουν να καταβάλλονται μέσα σε λίγες μέρες. Όπως είδατε -θα έχουμε την ευκαιρία να το συζητήσουμε και στη συνέχεια, φαντάζομαι- οι ενισχύσεις είναι πιο γενναίες από κάθε άλλη φορά. Αφορούν όλους τους πληγέντες. Ειδικά όμως η Εύβοια, η βόρεια Εύβοια, θα κάνει μία νέα αρχή.
Κλείνω με ένα ακόμα μήνυμα: η αρνητική εμπειρία από αυτή την επέλαση της φύσης πρέπει να μετατραπεί σε θετική δύναμη αλλαγής. Αλλαγής πολιτικής θεώρησης, ώστε ο άνθρωπος, με τα όριά του, να ξαναγίνει μέτρο και επίκεντρο των αποφάσεων. Αλλά και αλλαγής συμπεριφοράς κάθε πολίτη ξεχωριστά, ώστε η κοινωνία των πολιτών να γίνει συμμέτοχος στις δράσεις που απαιτούν οι νέες συνθήκες.
Αυτή η προσπάθεια είναι εθνική. Το έχω πει πολλές φορές, δεν αφορά μόνο τη δική μας γενιά, αφορά πρωτίστως την επόμενη γενιά. Γι’ αυτό από την πλευρά μου δήλωσα -και το επαναλαμβάνω και σήμερα- ότι είναι ευπρόσδεκτη, θα έλεγα απαραίτητη, η συμβολή της Αντιπολίτευσης σε αυτή την προσπάθεια. Και εναπόκειται σε εκείνη να διαλέξει πραγματικά τι θέλει να κάνει, καθώς κάθε νηφάλια θέση της διαδέχεται συχνά μία διχαστική δήλωση κάποιου στελέχους της.
Εμείς είμαστε πάντα στην όχθη της λογικής και της ενότητας. Και εύχομαι και ελπίζω αυτή η μεγάλη οικολογική καταστροφή να αποτελέσει και μία ευκαιρία ευρύτερων συγκλίσεων, ευρύτερων συνεννοήσεων για την επίτευξη ενός μεγάλου εθνικού στόχου, που -όπως σας είπα- αφορά πρωτίστως την επόμενη γενιά, τους νέους μας.
Α. Πελώνη: Ευχαριστούμε πολύ κ. Πρόεδρε. Και τώρα αρχίζουμε τις ερωτήσεις. Παρακαλώ, η κα Καρολίνα Παπακώστα από την εφημερίδα «Τα Νέα» και να ετοιμάζεται και η κα Ναντίν Χαρδαλιά από την τηλεόραση του ΣΚΑΪ.
Κ. Παπακώστα («Τα Νέα»): Καλησπέρα σας, οι τυχόν αστοχίες θα εντοπιστούν και οι ευθύνες θα αποδοθούν όποτε πρέπει και σε όποιον πρέπει, είπατε στο διάγγελμά σας. Μήπως τώρα έχετε μία σαφέστερη εικόνα; Εννοώ, ποια λάθη έγιναν; Και οι ευθύνες πού θα αναζητηθούν; Σε πολιτικό επίπεδο ή σε υπηρεσιακό μόνο;
Κ. Μητσοτάκης: Μίλησα, πιστεύω, απηχώντας και το προσωπικό μου συναίσθημα αλλά αξιολογώντας και τον ρόλο μου ως Πρωθυπουργός και με θάρρος ζήτησα, καταρχάς, συγγνώμη από τους πολίτες. Και αυτό το έκανα διότι το αισθάνθηκα ως μία προσωπική ανάγκη. Όταν αυτό το οποίο βλέπεις γύρω σου σε συγκλονίζει, τότε νομίζω ότι οφείλεις να κοιτάς μέσα σου, να δεις πραγματικά τι δεν πήγε καλά και να δεις πώς μπορείς να το διορθώσεις.
Άρα θεωρώ ότι η συγγνώμη είναι μία αυθόρμητη, ηθική, και προσωπική συμπεριφορά. Νομίζω, όμως, ότι είναι και μία πολιτική πράξη. Είναι η συνειδητοποίηση ενός προβλήματος, αλλά για μένα η συγγνώμη σηματοδοτεί και την απόφαση για δράση. Δεν νομίζω ότι είναι μία παθητική προσέγγιση. Είναι μία προωθητική ενέργεια, είναι η αφετηρία, δεν είναι το τέλος, για να γίνουν αυτά τα οποία πρέπει να γίνουν προκειμένου να μην επαναληφθεί αυτή η αρνητική εμπειρία. Και γι’ αυτό και κάνουμε την αυτοκριτική μας με θάρρος. Κάποια μαθήματα νομίζω ότι τα έχουμε ήδη πάρει και φαντάζομαι ότι θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε στη συνέχεια της συνέντευξης για το τι είμαστε ήδη έτοιμοι να αλλάξουμε. Και είπα με σαφήνεια ότι οι ευθύνες, στον βαθμό που μπορούν να προσωποποιηθούν, θα αποδοθούν την κατάλληλη στιγμή και σίγουρα όχι την ώρα της μάχης, σίγουρα όχι την ώρα της μάχης.
Από εκεί και πέρα, να πω και κάτι τελευταίο: οι ευθύνες, ξέρετε, είναι πολλών ειδών. Είναι πολιτικές, είναι επιχειρησιακές, είναι ατομικές, μπορεί να είναι συλλογικές. Δεν αφορούν κατ’ ανάγκη μόνο σε πρόσωπα, αφορούν συχνά και σε δομές και σε διαδικασίες. Κατά συνέπεια, πρέπει να αποδίδονται όχι εν βρασμώ ψυχής αλλά μετά από σκέψη, μετά από καθαρό μυαλό. Πιστεύω ότι αυτή η Κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι δεν διστάζει να αναγνωρίσει τα λάθη της. Και λάθη δεν κάνει μόνο όποιος δεν κάνει απολύτως τίποτα. Θα επαναλάβω ότι και σε αυτή τη μεγάλη κρίση κάναμε ό,τι ήταν ανθρωπίνως δυνατό. Είναι σαφές όμως ότι σε κάποιες περιπτώσεις αυτό δεν ήταν αρκετό.
Α. Πελώνη: Παρακαλώ η κα Φυλλένια Γκότση από τον ιστότοπο «evima» της Εύβοιας και να ετοιμάζεται και η κα Φώφη Γιωτάκη από το «Πρώτο Θέμα».
Φ. Γκότση («Evima»): Καλησπέρα σας. Η βόρεια Εύβοια έχει υποστεί μία τεράστια καταστροφή και δεν αφορά μόνο τα σπίτια, τις καλλιέργειες και τα δάση που κάηκαν. Η καταστροφή αυτή θα έχει μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες στην περιοχή μας, στην παραγωγή, στην οικονομία, στον τουρισμό, σε όλα. Δημιουργήσατε μία ειδική επιτροπή με επικεφαλής τον κ. Μπένο. Τι ακριβώς θα κάνει για το νησί μας; Σας ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς έχετε απόλυτο δίκιο να λέτε ότι η καταστροφή στην βόρεια Εύβοια ξεπερνά την οικολογική επίπτωση από μία μεγάλη πυρκαγιά. Και για αυτό και ζήτησα από έναν άνθρωπο με πολύ μεγάλη εμπειρία στο να χτίζει ο ίδιος μέσα από συντρίμμια -χρησιμοποιώ μία φράση την οποία ο ίδιος ο κ. Μπένος ανέφερε σε μία δήλωσή του- προκειμένου να μας βοηθήσει να ξανασκεφτούμε από την αρχή το μέλλον της βόρειας Εύβοιας, λαμβάνοντας υπόψη την έκταση της φυσικής καταστροφής την οποία η βόρεια Εύβοια έχει υποστεί.
Θα διαχώριζα, λοιπόν, τις παρεμβάσεις μας σε δύο επίπεδα. Πρώτον, στις βραχυπρόθεσμες παρεμβάσεις ανακούφισης των πληγέντων αλλά και τις άμεσες παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν στο φυσικό περιβάλλον, ώστε από την μια να σιγουρευτούμε ότι θα προστατευθούμε από πλημμυρικά φαινόμενα, από την άλλη να εξασφαλίσουμε ότι τα εδάφη θα συγκρατηθούν και θα ξεκινήσει η διαδικασία φυσικής ή και τεχνητής αναδάσωσης εκεί που αυτό είναι απαραίτητο, ώστε από εκεί και πέρα η φύση να μπορέσει απρόσκοπτη να κάνει την δουλειά της.
Όπως είχαμε την ευκαιρία να ανακοινώσουμε, το πακέτο της στήριξης που δίνουμε ειδικά στην βόρεια Εύβοια δεν θα έλεγα ότι είναι γενναιόδωρο, θα έλεγα ότι είναι το ενδεδειγμένο, λαμβάνοντας υπόψη την έκταση της καταστροφής. Και βέβαια θέλω να τονίσω ότι πολύ σημαντικό για μένα είναι τα όποια χρήματα εκταμιευθούν να εκταμιευθούν πολύ γρήγορα. Γι’ αυτό και ζήτησα από τους Υπουργούς -και πετύχαμε- να ενοποιήσουμε όλα τα εργαλεία αρωγής σε μια πλατφόρμα, έτσι ώστε οι πολίτες να κάνουν μία αίτηση και να λάβουν ένα ποσό το οποίο θα αποτελέσει την αφετηρία για να μπορέσουν να ξαναχτίσουν την ζωή τους.
Από εκεί και πέρα με τον κ. Μπένο -τον γνωρίζω καλά, έχω προσωπική άποψη για την ποιότητά του, την αποτελεσματικότητα του και την ακεραιότητα του- θα έχω την ευκαιρία να συναντηθώ για πρώτη φορά μαζί του την επόμενη Τετάρτη, για να βάλουμε μπρος αυτή την πιο μεσοπρόθεσμη, πιο μακροπρόθεσμη δουλειά ανάταξης της οικονομίας ευρύτερα της περιοχής.
Αυτό μπορεί να σημαίνει πολλά επιμέρους έργα υποδομής. Προφανώς θα μας απασχολήσει ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει στο μεσοδιάστημα να απασχοληθούν άνθρωποι οι οποίοι ζούσαν από το φυσικό περιβάλλον, με ιδιαίτερη ευαισθησία ειδικά για τους ρητινοπαραγωγούς οι οποίοι ζούσαν από το ίδιο το δάσος το οποίο δεν υπάρχει πια και δεν θα υπάρχει για πολλά χρόνια. Πρέπει να συζητήσουμε μαζί τους και να δούμε με ποιον τρόπο θα τους βοηθήσουμε να βρουν εναλλακτική απασχόληση, η οποία κάλλιστα μπορεί να είναι πάλι μέσα στο δάσος. Γιατί θα χρειαστεί να γίνουν πολλές δασικές δουλειές, σε πρώτη φάση στην αποκατάσταση και στην προστασία των εδαφών και στην συνέχεια στην προστασία της αναδάσωσης η οποία θα πρέπει να γίνει. Θα πρέπει να έχουμε μια αντικειμενική εκτίμηση της ζημιάς που έχει γίνει στον αγροτικό τομέα. Και βέβαια να στηρίξουμε τον τουρισμό της βόρειας Εύβοιας, όχι μόνο με βραχυπρόθεσμο τρόπο, αλλά ξανασχεδιάζοντας ουσιαστικά το μοντέλο της τουριστικής ανάπτυξης της βόρειας Εύβοιας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
Έχουμε χρηματοδοτικά εργαλεία, έχουμε τη διάθεση και έχουμε γνώση να το πετύχουμε. Και γι’ αυτό και θέλω να απευθυνθώ προσωπικά στους κατοίκους της βόρειας Εύβοιας, να τους πω ότι καταλαβαίνω απόλυτα αυτό το οποίο αισθάνονται, και την οργή αλλά και την απογοήτευση και την απελπισία συχνά, όταν ξαφνικά κοιτάς γύρω σου και τα βλέπεις όλα μαύρα, στην κυριολεξία μαύρα. Και θέλω να τους πω ότι δεν θα είναι αβοήθητοι. Το κράτος θα είναι κοντά. Ήδη -όπως ξέρετε- έχουμε αναδιατάξει και θα αναδιατάξουμε κι άλλο τις δυνάμεις μας εσωτερικά στο Μέγαρο Μαξίμου. Έχουμε έναν άνθρωπο, τον κ. Τριαντόπουλο, ο οποίος θα αναλάβει όλη την διαχείριση των προγραμμάτων κρατικής αρωγής. Και θα ήθελα οι πολίτες να μας κρίνουν για τα αποτελέσματα των όσων έχουμε εξαγγείλει και για το πώς θα γίνουμε καλύτεροι για να προστατεύσουμε δάση και περιουσίες από την επόμενη μεγάλη φωτιά η οποία αναπόφευκτα θα έρθει.
Α. Πελώνη: Η κα Χαρδαλιά από τον ΣΚΑΪ και μετά η κα Γιωτάκη από το «Πρώτο Θέμα».
Ν. Χαρδαλιά (ΣΚΑΪ): Καλησπέρα κ. Πρόεδρε. Για τις εκκενώσεις ήθελα να ρωτήσω. Προφανώς και σώθηκαν οικισμοί και σώθηκαν ζωές από τις εκκενώσεις. Η Αντιπολίτευση, ωστόσο, σας κατηγορεί ότι εστιάσατε στις εκκενώσεις αφήνοντας σπίτια και φυσικό πλούτο στην τύχη τους, ενώ και οι κάτοικοι -ιδίως της βόρειας Εύβοιας- βιωματικά υποστηρίζουν πως αν είχαν αποχωρήσει όλοι, θα είχαν καεί ολοσχερώς τα χωριά τους. Τι απαντάτε στην κριτική; Και αν ενδεχομένως θα ανασχεδιαστεί και το ζήτημα των εκκενώσεων.
Κ. Μητσοτάκης: Δυσκολεύομαι να αντιληφθώ ποιος μπορεί να ασκεί οποιαδήποτε κριτική σε μία πολιτική η οποία έχει ως υπέρτατο στόχο την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Θεωρώ χυδαία τη σπέκουλα η οποία χτίστηκε, κυρίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και σε κάποια Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, πάνω στο ζήτημα των εκκενώσεων, κάνοντας άλλες παραπομπές στις οποίες δεν θέλω καν να αναφερθώ.
Έχουμε πολύ τραυματικές εμπειρίες στο συλλογικό υποσυνείδητο από άλλες πυρκαγιές του παρελθόντος. Και όταν ο ελληνικός λαός εμπιστεύτηκε αυτήν την Κυβέρνηση και συζητήσαμε με τους προϊστάμενους της Πολιτικής Προστασίας τις προτεραιότητές μας για την επόμενη τετραετία, τους είπα ότι το πρώτο πράγμα το οποίο πρέπει να κάνουμε είναι να εξασφαλίσουμε ότι θα έχουμε έναν οργανωμένο μηχανισμό εκκενώσεων ο οποίος θα ξεκινάει από τη λειτουργία του «112». Και θέλω να σας πω ότι τέτοιο μηχανισμό, τέτοια υπηρεσία όπως το «112», δεν έχουν άλλες χώρες που μπορεί να θεωρούνται πιο προηγμένες από την Ελλάδα. Παραδείγματος χάρη η Γερμανία, στην οποία τώρα αναζητούνται ευθύνες από κάποιους, διότι δεν κατάφεραν οι τοπικοί άρχοντες να εκκενώσουν νωρίς κατοίκους περιοχών που επλήγησαν από πλημμύρες.
Άρα, μας ασκείται κριτική γιατί προστατεύσαμε αποτελεσματικά την ανθρώπινη ζωή; Ειλικρινά δεν μπορώ να το αντιληφθώ. Και θα ήθελα τουλάχιστον να συμφωνήσουμε ότι πια, στην προσπάθεια που κάνουμε να προσαρμοστούμε σε αυτές τις νέες συνθήκες, το γεγονός ότι έχουμε πια μία κουλτούρα εκκενώσεων, η οποία αφορά όχι μόνο την Πολιτεία αλλά και τους πολίτες, αποτελεί συλλογική κατάκτηση της χώρας.
Εγώ θα φύγω κάποια στιγμή από αυτή την καρέκλα, όπως θα φύγει και αυτή η Κυβέρνηση, αλλά το «112» θα μείνει. Και αυτή η λογική ότι όταν έρχεται μία φυσική καταστροφή, μπορεί να πάρεις ένα μήνυμα, το οποίο δεν θα σου λέει απλά «φύγε» αλλά θα σου δίνει οδηγίες για το πώς θα φύγεις, και ότι πρέπει να ακούσεις το μήνυμα αυτό, γιατί πάνω από όλα πρέπει να προστατεύσουμε την ανθρώπινη ζωή, αυτό είναι μία κατάκτηση της χώρας συνολικά.
Από εκεί και πέρα, προφανώς και όταν αντιμετωπίζεις ένα φυσικό φαινόμενο δεν περιορίζεσαι μόνο σε προληπτικές εκκενώσεις. Αυτό το οποίο βλέπουμε σήμερα και μας μαυρίζει την καρδιά είναι αυτά τα οποία κάηκαν, Δεν βλέπουμε αυτά που διασώθηκαν. Αλλά νομίζω ότι όλοι όσοι βρέθηκαν στο πεδίο γνωρίζουν πολύ καλά πώς, με τις υπεράνθρωπες προσπάθειες και των πυροσβεστών αλλά και των εθελοντών και συχνά των ιδίων των πολιτών, σώθηκαν αμέτρητα σπίτια, αμέτρητες επιχειρήσεις. Πόσα ελικόπτερα είδατε να κάνουν στοχευμένες ρίψεις πάνω σε σπίτια τα οποία καιγόντουσαν και να μπορούν να σβήνουν φωτιές από τον αέρα, όταν δεν μπορούσαν να το κάνουν αυτό οι άνθρωποι οι οποίοι βρέθηκαν στο πεδίο.
Πρέπει να σας πω ότι έχω ήδη τα πρώτα στοιχεία από την αποτίμηση ως προς την καταστροφή των περιουσιών. Έχουμε, ναι, εκατοντάδες σπίτια τα οποία έχουν καεί. Στην Αττική εκτιμώ ότι πρέπει να είναι περίπου 150. Δεν έχω ακόμα την πλήρη εικόνα για την Εύβοια, αλλά δεν είναι ένας αριθμός τόσο μεγάλος σε σχέση με την έκταση της πυρκαγιάς. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι προστατεύσαμε σπίτια και οικισμούς, προστατεύσαμε περιουσίες.
Από εκεί και πέρα, η εντολή της εκκένωσης είναι μία εντολή στην οποία πρέπει να υπακούσουν οι κάτοικοι. Καταλαβαίνω απόλυτα γιατί κάποιοι -κυρίως άνθρωποι οι οποίοι μπορεί να αισθάνονται ότι έχουν δυνάμεις και έχουν αυτή την επιθυμία- παρέμειναν και βοήθησαν στην κατάσβεση και αυτό τους τιμά και τους ευχαριστώ για αυτό το οποίο έκαναν. Όμως το Κράτος οφείλει να έχει μία εικόνα για το πού κατευθύνεται η φωτιά -που την είχε- και να προχωρά σε προληπτικές εκκενώσεις. Και αυτό το οποίο έγινε ήταν πιστεύω ένα από τα θετικά που μπορούμε να κρατήσουμε από αυτήν την καταστροφή. Θα έρθουμε στη συνέχεια και σε αυτά τα οποία δεν κάναμε τόσο καλά.
Α. Πελώνη: Κυρία Γιωτάκη.
Φ. Γιωτάκη («Πρώτο Θέμα»): Κύριε Πρόεδρε, καλό μεσημέρι. Είπατε μόλις πριν από λίγο ότι υπήρξαν στοχευμένες ρίψεις από αέρος. Ωστόσο το ερώτημα που κυριάρχησε κατά την άποψή μου όλες αυτές τις ημέρες της πύρινης λαίλαπας και ειδικά στη βόρεια Εύβοια, στην οποία αναφερθήκατε, ήταν πού ήταν τα αεροπλάνα, πού ήταν τα εναέρια μέσα.
Ο κ. Χαρδαλιάς μίλησε για τον καπνό και τη δυσκολία να πετάξουν, εμπόδιζε τις πτήσεις των εναέριων μέσων. Γνωρίζουμε ότι φέτος ήταν αρκετά τα εναέρια μέσα. Και θέλω να σας ρωτήσω: ήταν αρκετά και ήταν διαθέσιμα; Και είναι αρκετά όταν σε μία ημέρα γίνονται τέσσερις με πέντε πυρκαγιές; Μιλήσατε και εσείς για κλιματική κρίση, για περίοδο κλιματικής κρίσης. Πώς απαντάτε σε αυτό;
Κ. Μητσοτάκης: Ας συμφωνήσουμε κατ’ αρχάς ότι τα εναέρια μέσα ήταν περισσότερα από κάθε άλλη φορά. Ο κ. Χαρδαλιάς έδωσε τα σχετικά στοιχεία. Και πέραν των μέσων που διαθέτει η χώρα, είτε ιδιόκτητα, είτε μέσα τα οποία είχε ενοικιάσει για την καλοκαιρινή περίοδο θα ήθελα να προσθέσετε 20 ακόμα εναέρια μέσα, από τα πολύ μεγάλα ρωσικά αεροσκάφη Ilyushin μέχρι μικρά ελικοφόρα, τους λεγόμενους τράκτορες, που απεστάλησαν από πάρα πολλές χώρες οι οποίες έσπευσαν να συνδράμουν την Ελλάδα σε αυτή τη μεγάλη οικολογική κρίση. Είχαμε, λοιπόν, περισσότερα μέσα από κάθε άλλη φορά.
Ο κ. Χαρδαλιάς εξήγησε -δίνοντας όλα τα σχετικά στοιχεία- ότι όλα αυτά τα μέσα δεν πετάνε ταυτόχρονα. Νομίζω ότι αυτό το αντιλαμβάνονται όλοι. Τα μισά πετάνε συνήθως και τα άλλα μισά πρέπει να ανεφοδιάζονται και να περιμένουν αυτά τα οποία πετάνε να επιστρέψουν, ώστε να μην υπάρχει καμία διακοπή στη διαδικασία της εναέριας κατάσβεσης.
Από εκεί και πέρα, τα εναέρια μέσα τα οποία είχαμε στη διάθεσή μας ήταν σίγουρα αποτελεσματικά. Και στο πλαίσιο και στο πρόγραμμα της Πολιτικής Προστασίας το οποίο ήδη έχουμε εκπονήσει και έχουμε εγκρίνει σε επίπεδο Υπουργικού Συμβουλίου πριν τις πυρκαγιές των τελευταίων ημερών προβλέπεται μία σημαντικότατη ενίσχυση του στόλου μας με απόκτηση καινούργιων Canadair, με απόκτηση 36 μικρών ελικοφόρων, τους λεγόμενους air-τράκτορες, οι οποίοι είναι εξαιρετικά αποτελεσματικοί στην πρώτη προσβολή. Νοικιάσαμε για πρώτη φορά φέτος τέτοια αεροσκάφη και πειστήκαμε ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε γρήγορη αγορά τους, γιατί είναι και σχετικά φθηνά και πολύ αποτελεσματικά στην πρώτη προβολή. Και βέβαια στην αγορά και ιδιόκτητων πυροσβεστικών ελικοπτέρων.
Μια πολύ μεγάλη επένδυση την οποία πρέπει να κάνουμε στα εναέρια μέσα, διότι τα εναέρια μέσα δεν είναι πανάκεια -θέλω να το τονίσω αυτό- αλλά είναι σίγουρα απαραίτητα για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε συνολικά το φαινόμενο αυτών των πυρκαγιών, οποίες -θέλω να το τονίσω- έχουν πια διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις πυρκαγιές του παρελθόντος. Πάντα είχαμε πυρκαγιές, αλλά αυτές οι πυρκαγιές ονομάζονται στην διεθνή βιβλιογραφία megafires. Πυρκαγιές, δηλαδή, μεγάλες και κατά κανόνα ανεξέλεγκτες. Είχαμε στο παρελθόν και στην Ελλάδα megafire. Η φωτιά της Ηλείας το 2007 ήταν μια τέτοια πυρκαγιά. Έκαψε παραπάνω από 1.000.000 στρέμματα. Ήταν πολύ μεγαλύτερη η καμένη έκταση από ό,τι έκαψαν όλες οι πυρκαγιές των τελευταίων ημερών.
Τώρα όμως, δυστυχώς, αυτές οι megafires είναι πιο συνηθισμένες. Και μετά από ένα καύσωνα είναι πολύ πιθανόν να βρεθείς να αντιμετωπίσεις πολλαπλές τέτοιες πυρκαγιές. Κατά συνέπεια, πρέπει να προγραμματίσουμε την Πολιτική Προστασία και τις δυνάμεις μας, να αντιμετωπίζουμε και αυτό το ενδεχόμενο.
Στο ερώτημα «πού είναι τα εναέρια μέσα» η απάντηση νομίζω δόθηκε από τον κ. Χαρδαλιά. Πρώτον ότι προφανώς, ναι, δεν πετούσαν όλα τα εναέρια μέσα στην Εύβοια διότι είχαμε και άλλες πυρκαγιές. Και είναι πολύ δύσκολη η απόφαση του συντονιστικού πού θα στείλει ένα εναέριο μέσο. Πρέπει να λάβει υπόψη το αν κινδυνεύουν σπίτια, περιουσίες και ποια είναι η πορεία της φωτιάς. Και το σημαντικότερο: αν μπορεί ή δεν μπορεί να επιχειρήσει το εναέριο μέσο.
Στις τελευταίες τρεις μέρες, τουλάχιστον όσο έκαιγε η φωτιά -γιατί ξέρετε τις δυο μέρες δεν έχουμε ουσιαστικά προβλήματα στην Εύβοια- η απάντηση είναι ότι τα εναέρια μέσα ήταν εκεί και πετούσαν από πάνω να βρουν ένα άνοιγμα στον καπνό για να μπορέσουν να επιχειρήσουν. Όμως δεν μπορούμε να έχουμε, δυστυχώς, ένα εναέριο μέσο για κάθε εστία πυρκαγιάς, για κάθε μέτωπο. Ειδικά σε συνθήκες όπως αυτές που αντιμετωπίσαμε τις τελευταίες δέκα μέρες.
Α. Πελώνη: Παρακαλώ, η κα Ευαγγελία Τσικρίκα από την τηλεόραση του ALPHA και να ετοιμάζεται ο κ. Σταύρος Παπαντωνίου από την «Καθημερινή».
Ευ. Τσικρίκα (ALPHA): Κύριε Πρόεδρε, πού έχετε καταλήξει; Φταίει ο μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας που αποδείχθηκε ανίκανος, αν μου επιτρέπεται η έκφραση, να ανταπεξέλθει στις συνθήκες της κλιματικής κρίσης; Φταίνε τα πρόσωπα που διαχειρίστηκαν την πυρκαγιά; Ή αποδείχθηκε ανεπαρκές το επιτελικό κράτος; Και επειδή είπατε και εσείς ότι η κλιματική κρίση είναι εδώ, σχεδιάζετε κάποιες πρωτοβουλίες για την πολιτική προστασία της χώρας; Γιατί φαντάζομαι συμφωνείτε ότι η εικόνα της φλεγόμενης Πάρνηθας, που δεν κατάφερε η κρατική μηχανή να αντιμετωπίσει έγκαιρα, οι εικόνες αυτές υπό οποιεσδήποτε συνθήκες 20 χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας, δημιουργούν στον πολίτη και ανησυχία αν θέλετε, αλλά νιώθει και απροστάτευτος. Πόσω μάλλον οι κάτοικοι της περιφέρειας. Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Θεωρώ πολύ σημαντικό να δούμε με καθαρό μυαλό τι πήγε λάθος και πώς θα γίνουμε καλύτεροι από εδώ και στο εξής. Πιστεύω ότι ορισμένες από αυτές τις προτεραιότητες για τις οποίες θα επιχειρήσω να σας μιλήσω τώρα είχαν ήδη αναδειχθεί και αποτελούσαν ήδη μέρος του σχεδιασμού μας.
Γίνεται μια μεγάλη κουβέντα για το ζήτημα της πρόληψης, η οποία πράγματι πρέπει να παίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση των δασικών οικοσυστημάτων και σίγουρα αποτελεί σημαντική παράμετρο για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών. Δώσαμε 51 εκατομμύρια φέτος για πρόληψη και προγραμματίζουμε να δώσουμε πολλά περισσότερα τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να είμαστε σίγουροι, όμως, ότι αυτοί οι πόροι θα μπορέσουν να απορροφηθούν σωστά από τους φορείς που τους λαμβάνουν, και για αυτό και η Πολιτική Προστασία στο ζήτημα της πρόληψης θα έχει από εδώ και στο εξής μεγαλύτερη εμπλοκή.
Δύο παραδείγματα, τι δούλεψε καλά και τι δεν δούλεψε καλά: με πρωτοβουλία της Πολιτικής Προστασίας καθαρίστηκαν 19 οικισμοί και κοινότητες, οι οποίες σε μια ανάλυση που είχαμε κάνει προσομοίαζαν πολύ με το Μάτι. Ήταν δηλαδή κοινότητες που βρίσκονταν πολύ κοντά σε δασικές εκτάσεις, συχνά μέσα στο ίδιο το δάσος, όπου κρίναμε ότι έπρεπε να παρέμβουμε για να μπορέσουμε, ω μη γένοιτο, να προστατεύσουμε αυτές τις κοινότητες με τον όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικό τρόπο. Η Ιπποκράτειος Πολιτεία ήταν μία από αυτές. Και η Ιπποκράτειος Πολιτεία, παρότι στις παρυφές της κάηκαν κάποια σπίτια, προστατεύτηκε, σε μεγάλο βαθμό διότι έγιναν αυτές οι παρεμβάσεις και έγιναν αυτοί οι καθαρισμοί.
Άρα κάποιος σκέφτηκε πιο πριν ότι έπρεπε να γίνει αυτή η παρέμβαση. Όμως αυτές οι παρεμβάσεις, πρέπει να σας πω, δεν είναι πάντα αρκετές. Τα βασιλικά κτήματα, η έκταση του Τατοΐου, είναι πολύ κοντά στην καρδιά μου. Όπως είναι πολύ κοντά στην καρδιά δεκάδων χιλιάδων Αθηναίων που αναζητούν λίγες ανάσες φρέσκου αέρα και επαφής με τη φύση στον όποιο ελεύθερο χρόνο έχουν. Είχαμε θέσει προτεραιότητα να παρέμβουμε και να μην έχουμε κάποια ζημιά στα βασιλικά κτήματα. Δεν το καταφέραμε και λυπάμαι για αυτό. Είμαι πραγματικά πολύ στενοχωρημένος με αυτό το οποίο έγινε, ειδικά σε αυτή την περιοχή, γιατί αποτελεί έναν από τους λίγους πνεύμονες πρασίνου. Όμως, δεν ήταν γιατί δεν προσπαθήσαμε. Οι υλοτόμοι στα βασιλικά κτήματα καθάριζαν δύο μήνες πριν την πυρκαγιά, δεν ξέρω πόσοι το ξέρετε αυτό. Γιατί; Διότι είχαμε το πρόβλημα της «Μήδειας» και είχαμε πάρα πολλά πεσμένα δέντρα, τα οποία έπρεπε να καθαριστούν και καθαρίστηκαν. Δεν ξέρω πόσοι από εσάς γνωρίζετε ότι τα βασιλικά κτήματα έχουν δύο τουλάχιστον πολύ μεγάλες αντιπυρικές ζώνες. Η φωτιά πέρασε από πάνω τους χωρίς καν να καταλάβει τίποτα, όπως πέρασε πάνω από την Εθνική, που αποτελεί ουσιαστικά τη μεγαλύτερη αντιπυρική ζώνη, με 100 πυροσβεστικά τα οποία προσπαθούσαν να την περιορίσουν.
Άρα, νομίζω ότι αν κάτι έχουμε μάθει από αυτήν την σύγκριση είναι ότι βεβαίως η διαχείριση του δάσους είναι πάρα πολύ σημαντική. Βεβαίως η πρόληψη είναι πάρα πολύ σημαντική. Βεβαίως η παρουσία των ανθρώπων μέσα στα δάση, τα παραγωγικά δάση είναι σημαντική για την προστασία τους το καλοκαίρι. Δεν είναι, όμως, κατ’ ανάγκη απαραίτητη.
Ένα μεγάλο πρόβλημα, το είπε και ο κ. Χαρδαλιάς, προέκυψε από την αναζωπύρωση της φωτιάς στη Βαρυμπόμπη, την οποία δυστυχώς δεν προφτάσαμε να ελέγξουμε, παρότι τα εναέρια μέσα πέταξαν σχετικά γρήγορα. Η φωτιά στη Βαρυμπόμπη μεγάλωσε, μας στέρησε εναέρια μέσα από την Εύβοια και από τις άλλες πυρκαγιές και μπήκαμε σε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Αυτή είναι η αλήθεια, αυτή είναι η πραγματικότητα και νομίζω ότι πρέπει να την αποτυπώσουμε με πολύ αντικειμενικό τρόπο.
Γι’ αυτό και κοιτάζοντας τις επενδύσεις μας στην καταστολή -μίλησα ήδη για το πρόγραμμα της Πολιτικής Προστασίας- δίνω πολύ μεγάλη έμφαση στη δυνατότητα να μπορούμε να κάνουμε γρήγορη προσβολή της φωτιάς από τον αέρα. Να έχουμε, δηλαδή, έναν ικανό στόλο εναερίων μέσων που να μπορούν να πετάνε ήδη γεμάτα πάνω από τις περιοχές οι οποίες είναι επικίνδυνες για να μπορούν να παρεμβαίνουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στην αρχή της πυρκαγιάς. Και αυτό σίγουρα αποτελεί μέρος της επένδυσης που θα κάνουμε. Και θα κοιτάξουμε όσο αυτό είναι εφικτό να επιταχύνουμε αυτές τις επενδύσεις.
Από εκεί και πέρα, υπάρχουν ζητήματα που αφορούν την οργάνωση, τις αρμοδιότητες, τη στελέχωση, ειδικά των δασικών υπηρεσιών. Θεωρώ μεγάλη τομή το γεγονός ότι πια όλη η δασική πολιτική συγκεντρώνεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος κάτω από τη Γενική Διεύθυνση Δασών. Και ότι οι αρμοδιότητες των αποκεντρωμένων διοικήσεων που αναφερόντουσαν στο Υπουργείο Εσωτερικών περνάνε πια εκεί, ώστε να έχουμε μία ενιαία δασική πολιτική και δύο πυλώνες ουσιαστικά: την Πολιτική Προστασία, η οποία κάνει τη διαχείριση της κρίσης αλλά συμμετέχει και σε προληπτικά μέτρα -ειδικά για τα δάση μας κατά τη διάρκεια του χειμώνα- και το Υπουργείο Περιβάλλοντος, το οποίο θα χαράσσει τη δασική πολιτική.
Και η συνεργασία μεταξύ των δύο αυτών φορέων πρέπει να γίνει ακόμα πιο στενή, ακόμα πιο έντονη. Να υπάρχει μεγαλύτερη ώσμωση μεταξύ των δασικών υπηρεσιών και της Πυροσβεστικής, για να είμαστε πιο αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.
Τέλος, επειδή θέλουμε πάντα να κοιτάμε τι πρέπει να κάνουμε καλύτερα από εδώ και στο εξής να πω δυο κουβέντες για τις πολύ προβληματικές περιπτώσεις όπου έχουμε συμβίωση του φυσικού με του δομημένου περιβάλλοντος. Αναφέρθηκε και αυτό πριν από λίγο. Εκεί δηλαδή που έχουμε οικισμούς που ουσιαστικά έχουν μπει -για διάφορους λόγους, δεν είναι της ώρας να τους αναλύσω- που ουσιαστικά είναι πάρα πολύ κοντά ή έχουν ήδη μπει μέσα σε δάση. Είναι σαφές ότι πια, ειδικά σε εκείνες τις περιοχές στις οποίες η φωτιά έφτασε μέχρι τον οικισμό, πρέπει να δημιουργηθεί μία ζώνη πλάτους που θα μας ορίσουν οι ειδικοί στην οποία δεν θα μπορούμε να φυτέψουμε πεύκα. Θα φυτέψουμε άλλα δέντρα. Θα φυτέψουμε βραδύκαυστα, θα φυτέψουμε πλατύφυλλα. Αλλά δεν θα πάμε να κάνουμε γύρω από τους οικισμούς το ίδιο λάθος το οποίο μπορεί να έγινε στο παρελθόν.
Και κάτι ακόμα: Αν πρέπει να κόβονται κάποια δέντρα για να σώζονται πολλά περισσότερα αυτό πρέπει πια να μπορεί να γίνεται με πιο απλούς τρόπους. Διότι όλοι νομίζω έχουν εμπειρίες από το τι σημαίνει να πάρεις άδεια για να κόψεις ένα πεύκο.
Άρα, πολλά πρέπει να αλλάξουν και στο κομμάτι αυτό. Και θεωρώ ότι η μεταφορά της αρμοδιότητας από τις αποκεντρωμένες στο Υπουργείο Περιβάλλοντος αποτελεί μία πολύ σημαντική θεσμική πρωτοβουλία. Από εκεί και πέρα -επειδή κάνατε μία αναφορά και στο επιτελικό κράτος- το επιτελικό κράτος δεν σβήνει φωτιές με τη μάνικα. Το επιτελικό κράτος συντονίζει, ορίζει προτεραιότητες, αξιολογεί και επιβλέπει. Αυτός είναι ο ρόλος του επιτελικού κράτους. Το επιτελικό κράτος έχει πετύχει πάρα πολλά αυτούς τους 25 μήνες. Αναφέρω μόνο δύο: από τη διεκδίκηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης μέχρι την επιτελική οργάνωση της Επιχείρησης «Ελευθερία». Το επιτελικό κράτος παρεμβαίνει στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχουν πολλές συναρμοδιότητες για να μπορεί να συντονίσει και να καθοδηγήσει. Αυτή είναι η δουλειά του. Το θεωρώ απολύτως απαραίτητη δομή για να μπορεί να διοικηθεί σωστά μια χώρα. Αυτό δεν σημαίνει -όπως το έχω πει πολλές φορές- ότι δεν γίνονται λάθη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να ακυρώσουμε αυτό το οποίο έχει γίνει αυτούς τους 25 μήνες. Διότι, σε αυτούς που μας ασκούν κριτική περί επιτελικού κράτους, τολμώ να πω ότι αυτό το οποίο παραλάβαμε δεν ήταν ούτε επιτελικό και συχνά ούτε Κράτος.
Α. Πελώνη: Κύριε Παπαντωνίου.
Στ. Παπαντωνίου («Καθημερινή»): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Να παραμείνω λίγο στο θέμα των λαθών και να θυμίσω ότι στις 15 Ιουνίου, πριν περίπου δύο μήνες, ήταν η περίοδος που η Κυβέρνηση ανακοίνωνε ουσιαστικά μέσω των αρμοδίων Υπουργών, του κ. Χρυσοχοΐδη και του κ. Χαρδαλιά, τη δέσμη μέτρων για την αντιπυρική περίοδο. Τότε, λοιπόν, είχαμε ακούσει για ένα σχέδιο που θα βασίζεται στην πρόληψη και την ετοιμότητα και όχι στην παρέμβαση εκ των υστέρων, όταν δηλαδή εξαπλωθεί πλέον το κακό. Και θέλω να ρωτήσω: τι τελικά πιστεύετε ότι έγινε λάθος και είδαμε αυτές τις πρωτοφανείς πυρκαγιές; Και ένα δεύτερο σκέλος που αφορά το αίτημα για ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας. Μήπως τελικά καθυστερήσαμε, κ. Πρόεδρε, να καταθέσουμε το αίτημα; Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Να απαντήσω πρώτα στο δεύτερο ερώτημα. Το αίτημα κατατέθηκε εντός ωρών από την στιγμή που διαπιστώσαμε ότι βρισκόμασταν απέναντι σε ένα φαινόμενο το οποίο ξεπερνούσε τις δικές μας δυνάμεις. Και θεωρώ πολύ, πολύ συγκινητικό το γεγονός ότι 24 χώρες έσπευσαν να συνδράμουν, με εναέρια μέσα, με οχήματα, με πεζοπόρα τμήματα. Και ευχαριστώ κάθε χώρα ξεχωριστά για αυτό το οποίο έκαναν σε αυτή την δύσκολη συγκυρία. Δεν νομίζω ότι υπήρξε ποτέ στο παρελθόν μεγαλύτερη διεθνής κινητοποίηση για την αντιμετώπιση μιας τέτοιας φυσικής καταστροφής, μιας πυρκαγιάς για την ακρίβεια, στην οποία έπρεπε όλοι να κινηθούν πολύ γρήγορα. Και όπως καταλαβαίνετε κάθε προσθήκη δεν μπορούσε να αργήσει ούτε ένα λεπτό. Άρα, ο Μηχανισμός κινητοποιήθηκε, η βοήθεια η οποία εστάλη ήταν πολύ σημαντική και πιστεύω ότι μάθαμε πώς μπορούμε να δουλεύουμε και με οργανωμένα σώματα Πυροσβεστικής από άλλες χώρες. Και πιστεύω ότι και από αυτό θα γίνουμε καλύτεροι. Άρα για το ζήτημα αυτό θεωρώ ότι μάλλον ξεπεράσαμε τις προσδοκίες. Και να σας πω και κάτι, κ. Παπαντωνίου, όλα αυτά δεν έγιναν τυχαία. Δεν έγιναν από μόνα τους. Προφανώς σηκώθηκαν πολλά τηλέφωνα, και από μένα προσωπικά, για να μπορέσουμε να έχουμε αυτή την βοήθεια. Είναι, όμως, ίσως και μια απόδειξη ότι η διπλωματία της αλληλεγγύης μπορεί πια να ασκηθεί αποτελεσματικά από τη χώρα μας.
Για τα υπόλοιπα ζητήματα νομίζω ότι απάντησα ήδη. Εκ του αποτελέσματος κρινόμαστε. Πέρυσι, ας πούμε, είχαμε ελάχιστες πυρκαγιές. Φέτος βιώσαμε αυτό το οποίο βιώσαμε. Όμως, αυτό το οποίο θέλω να τονίσω -γιατί νομίζω ότι το ξεχνάμε συχνά- είναι το γεγονός ότι η γενεσιουργός αιτία αυτών των πυρκαγιών ήταν ένας πρωτοφανής σε ένταση καύσωνας. Είχαμε για επτά μέρες 43 με 45 βαθμούς. Αυτό μετέτρεψε όλη τη χώρα σε μια πυριτιδαποθήκη, με αποτέλεσμα από τις πολλές φωτιές που ξεκίνησαν, προφανώς όχι όλες τυχαία -θυμίζω ότι διαχειριστήκαμε σχεδόν 600 φωτιές μέσα σε διάστημα επτά ημερών- κάποιες να ξεφύγουν. Οι πιο πολλές δεν ξέφυγαν και περιορίστηκαν. Δυστυχώς όμως κάποιες ξέφυγαν. Και είχαμε το αποτέλεσμα το οποίο όλοι γνωρίζουμε.
Του χρόνου θα είμαστε καλύτεροι. Θα μάθουμε από τα λάθη μας. Θα παρέμβουμε προληπτικά με ακόμα μεγαλύτερη ένταση. Θα εμπλέξουμε -όπως είπα- την κοινωνία των πολιτών και τις τοπικές κοινωνίες. Και θα είμαστε και στο κομμάτι αυτό πιο αποτελεσματικοί. Αλλά δεν μπορώ να ακυρώσω την προετοιμασία η οποία είχε γίνει. Απλά φάνηκε ότι το συγκεκριμένο φαινόμενο ξεπέρασε τις δυνατότητές μας και το επίπεδο προετοιμασίας το οποίο είχαμε δρομολογήσει.
Α. Πελώνη: Η κα Στεφανία Μουρελάτου από την τηλεόραση του ΑΝΤ1 και να ετοιμάζεται ο κ. Άγγελος Μόσχοβας από το «iefimerida».
Στ. Μουρελάτου (ΑΝΤ1): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Οφείλω να σας μεταφέρω μια πολύ ζωηρή συζήτηση που ακούμε να ξεδιπλώνεται δημόσια. Ακούμε να λέγεται ότι ο κρατικός μηχανισμός δεν έδειξε το ενδιαφέρον να προστατεύσει το πράσινο στο Τατόι, γιατί μια καμένη έκταση εκεί θα ευνοήσει αλλαγές χρήσεις γης και μια επένδυση σε real estate. Ότι συνδέεται η καμένη έκταση στην Εύβοια με ανεμογεννήτριες. Θα ήθελα να μας ξεκαθαρίσετε το τοπίο για αυτά τα δύο ζητήματα και να μας πείτε πως εσείς θα διασφαλίσετε ότι το δάσος, όπως είπατε στον πρόλογό σας, θα ξαναγίνει δάσος.
Κ. Μητσοτάκης: Παρακολουθώ και εγώ, κα Μουρελάτου, αυτή τη συζήτηση. Είναι παντελώς ανυπόστατη. Και είναι ανυπόστατη για τον απλούστατο λόγο ότι το Σύνταγμα επιτάσσει μια καμένη έκταση να κηρυχθεί άμεσα αναδασωτέα. Πράγμα το οποίο θα συμβεί με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για τις εκτάσεις αυτές, η οποία θα εκδοθεί σήμερα. Θα συντμήσουμε μάλιστα και τις προθεσμίες που προβλέπει το Σύνταγμα και ο σχετικός Νόμος για τις διοικητικές πράξεις που πρέπει να εκδοθούν, έτσι ώστε οι εκτάσεις αυτές όντως να κηρυχθούν αναδασωτέες. Από εκεί και πέρα, το ίδιο το Σύνταγμα επιτρέπει -στο άρθρο 24- εντός δασών, για εξαιρετικές περιπτώσεις, σπουδαίους λόγους που έχουν να κάνουν με το δημόσιο συμφέρον και την εθνική οικονομία, να γίνονται παρεμβάσεις. Δεν χρειαζόταν να καούν τα δάση για να κατασκευαστούν ανεμογεννήτριες.
Ανεμογεννήτριες μπορούσαν να φτιαχτούν και μέσα στα δάση, όπως έχουν φτιαχτεί σε πολλά δάση. Και πρέπει να σας πω και κάτι ακόμα: Αυτή η δαιμονοποίηση των ανεμογεννητριών βρίσκεται απέναντι στην πολιτική επιλογή όλου του πλανήτη να μεταφερθεί η παραγωγή ενέργειας προς μονάδες οι οποίες να μην εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα. Θα κάνουμε τη μετάβαση προς μία οικονομία χαμηλών και τελικά μηδενικών εκπομπών χρησιμοποιώντας τον ήλιο και τον άνεμο. Δεν είναι εχθροί, οι ανεμογεννήτριες. Δεν είναι εχθροί σε αυτή την προσπάθεια, είναι σύμμαχοι. Δεν είναι κάτι κακό το οποίο πρέπει να δαιμονοποιήσουμε.
Θέλω να σας πω ότι μου κάνει και πολλή εντύπωση -ίσως δε μου έκανε τόσο εντύπωση, ίσως το περίμενα και σε ένα επίπεδο- το γεγονός ότι συναντήθηκαν διάφορα υπόγεια ρεύματα. Οι αντιεμβολιαστές έσπευσαν αμέσως να μιλήσουν για τις ανεμογεννήτριες ως την πηγή κάθε κακού και να φανταστούν σενάρια όπου θα πάμε να κάψουμε μία έκταση για να την προστατεύσουμε, υποτίθεται, από μία ανεμογεννήτρια.
Μα το ακριβώς ανάποδο θα συμβεί τελικά. Το ακριβώς ανάποδο θα συμβεί. Και το Ανώτατο Δικαστήριο, με απόφαση του 2012, έχει προσπαθήσει να ισορροπήσει μεταξύ της προστασίας της αναδασωτέας έκτασης και της ανάγκης να μην δημιουργήσουμε, ουσιαστικά, ένα κίνητρο σε διάφορους να καίνε εκτάσεις για να μη γίνει κάτι το οποίο φαντάζονται ότι είναι κακό για το περιβάλλον. Δεν θέλουμε να φτάσουμε εκεί. Άρα θα παρακαλούσα πάρα πολύ για το ζήτημα αυτό να έχουμε πολύ πιο καθαρό μυαλό και να επιστρατεύσουμε τη λογική και όχι το συναίσθημα. Οι εκτάσεις κρίνονται αναδασωτέες, δεν αλλάζει ο χαρακτήρας τους.
Από εκεί και πέρα, όπως σας είπα, και σήμερα που μιλάμε, δεν χρειάζεται κανείς να κάψει ένα δάσος διότι μπορεί να κατασκευάσει κανείς μία ανεμογεννήτρια ήδη μέσα σε ένα δάσος.
Α. Πελώνη: Κύριε Μόσχοβα.
Αγγ. Μόσχοβας («Iefimerida»): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Δέκα μέρες μετά νομίζω ότι δικαιούμεθα να μάθουμε από πού ξεκίνησαν οι πυρκαγιές. Παρακολούθησα και τα δύο διαγγέλματά σας και την σημερινή σας τοποθέτηση, μιλήσατε για την κλιματική κρίση. Δεν υπήρχε καμία υπόνοια έστω για περιπτώσεις εμπρησμών.
Παρά ταύτα, ο κ. Πλιώτας, ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, έχει ήδη εκκινήσει τη σχετική διαδικασία. Έχουμε, αν δεν κάνω λάθος, 18 συλλήψεις για εμπρησμό από πρόθεση ή από αμέλεια και 118 προσαγωγές για τον ίδιο λόγο.
Τελικά πώς μπήκαν οι φωτιές; Ήταν οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών; Οφειλόταν σε κάποιον εξωγενή παράγοντα, όπως η θερμοκρασία που αναφέρατε προηγουμένως; Άλλοι είπαν για εκρήξεις στους στύλους της ΔΕΗ. Υπήρξε οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών; Θα ήθελα μία καθαρή απάντηση από εσάς. Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Αν υπήρξε, κ. Μόσχοβα, οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών θα το διερευνήσει η Δικαιοσύνη. Και έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στις δυνατότητές της να μπορέσει να καταλήξει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα αν αυτό έγινε ή όχι και να αποδώσει και τις σχετικές ευθύνες. Είναι βέβαιο όμως, το ξέρουμε, ότι πολλές από τις πυρκαγιές που μπήκαν τις τελευταίες ημέρες ήταν αποτέλεσμα εμπρησμού. Δεν ξέρουμε αν υπήρχε ένα οργανωμένο σχέδιο και δεν πρόκειται ποτέ να σπεύσω να καταλήξω σε συμπεράσματα, χωρίς να έχω στη διάθεσή μου τα απαραίτητα στοιχεία.
Από εκεί και πέρα, βεβαίως υπήρξαν εμπρησμοί τις τελευταίες ημέρες. Αλλά βεβαίως το γεγονός ότι είχαμε και αυτές τις θερμοκρασίες έκανε το έργο των όποιων εμπρηστών πολύ πιο εύκολο.
Α. Πελώνη: Η κα Σοφία Φασουλάκη από την τηλεόραση του OPEN και να ετοιμάζεται και ο κ. Άγγελος Κωβαίος από την εφημερίδα «Το Βήμα».
Σ. Φασουλάκη (OPEN): Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Αναφερθήκατε πριν από λίγο στο μεγάλο πρόγραμμα, στο «ΑΙΓΙΣ», το οποίο πέρασε πριν από λίγο καιρό, τον Ιούλιο, από το ΚΥΣΕΑ και αναμένεται να ενισχύσει με 1,7 δισ. ευρώ την Πολιτική Προστασία. Το ερώτημα είναι, κ. Πρόεδρε, γιατί αυτό το πρόγραμμα δεν μπορούσε να ξεκινήσει νωρίτερα; Δεν μπορούσε να πάρει σάρκα και οστά από τον χειμώνα, όταν η ίδια η Πολιτεία έβλεπε ότι υπάρχουν ελλείψεις, ότι υπάρχουν αδυναμίες στην Πολιτική Προστασία, ότι πρέπει να ενισχυθεί με εναέρια μέσα, πρέπει να ενισχυθεί με μέσα πυρανίχνευσης, με drone; Όλα αυτά που προβλέπονται τώρα από το σχέδιο «ΑΙΓΙΣ». Σας ευχαριστώ πολύ.
Κ. Μητσοτάκης: Όπως σας είπα, κα Φασουλάκη, έχουν γίνει πολλά στην Πολιτική Προστασία τους τελευταίους 24 μήνες. Παραλάβαμε ουσιαστικά μία υπηρεσία σε ένα υπό κατάρρευση κτίριο και την έχουμε μετατρέψει σε μία κρατική οντότητα ισχυρή, με υποδομές και με σχέδιο για το μέλλον.
Υπήρξε πρόνοια για αυτή την αντιπυρική περίοδο. Προφανώς και δεν θα προχωρούσαμε σε περαιτέρω μισθώσεις εναερίων μέσων αν είχαμε τα δικά μας. Το κάναμε, όμως, γιατί γνωρίζαμε πολύ καλά ότι έπρεπε να ενισχύσουμε τα εναέρια μέσα. Και θυμάμαι μάλιστα, χαρακτηριστικά, όταν ο κ. Χαρδαλιάς έκανε τις σχετικές ανακοινώσεις πολλές εφημερίδες της Αντιπολίτευσης ασκούσαν κριτική στην Κυβέρνηση ότι μοιράζει εκατομμύρια. Απεδείχθη ότι έπρεπε, ενδεχομένως, να είχαμε μισθώσει ακόμα περισσότερα σε σχέση με αυτό το οποίο ήδη είχαμε κάνει. Από εκεί και πέρα καταλαβαίνετε ότι ένα τόσο φιλόδοξο πρόγραμμα -και έχω εδώ μόνο την περίληψη του σχεδίου «ΑΙΓΙΣ»- δεν μπορεί να υλοποιηθεί μέσα σε μήνες. Ούτε καν σε ένα ή δύο χρόνια. Αυτό που είναι πάρα πολύ σημαντικό, όμως, είναι να τονίσουμε ότι πια έχουμε εξασφαλίσει τους χρηματοδοτικούς πόρους για να υλοποιήσουμε το σχέδιο αυτό. Διότι δεν υπάρχει τίποτα πιο εύκολο από το να παρουσιάζει κανείς σχέδια πάνω στον χάρτη, χωρίς να έχει εξασφαλίσει τα χρήματα για να μπορέσει να τα υλοποιήσει.
Αυτή την στιγμή, λοιπόν, αυτά τα 1,71 δισεκατομμύρια ευρώ που προβλέπει το σχέδιο «ΑΙΓΙΣ» έχουν εξασφαλιστεί πρώτον από το ΕΣΠΑ 2021-2027. Για πρώτη φορά η Πολιτική Προστασία αποκτά το δικό της διακριτό πρόγραμμα, ύψους 714 εκατομμυρίων ευρώ. Από εκεί και πέρα έχει εξασφαλιστεί ένα δάνειο από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ύψους 595 εκατομμυρίων, και 408 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης. Θέλω να τονίσω ότι όλα αυτά έγιναν πριν από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Δεν τα κάναμε τώρα. Είναι αποτέλεσμα δουλειάς πολλών μηνών. Αισθανόμαστε, λοιπόν, σίγουροι ότι έχουμε πια τη χρηματοδότηση και το σχέδιο, για να χτίσουμε την Πολιτική Προστασία του μέλλοντος.
Θέλω να σας θυμίσω ότι η Πολιτική Προστασία, κα Φασουλάκη, δεν αφορά μόνο τις πυρκαγιές. Αφορά κάθε κίνδυνο κατά της ζωής και της περιουσίας που δεν έχει να κάνει με το κοινό έγκλημα. Είμαστε μία χώρα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε σεισμούς. Θα αντιμετωπίζουμε πάντα και με μεγαλύτερη ένταση πλημμύρες. Μπορεί να αντιμετωπίσουμε βιομηχανικά ατυχήματα. Όλα αυτά ανήκουν στην αρμοδιότητα της Πολιτικής Προστασίας. Και βέβαια, μιας Πολιτικής Προστασίας η οποία δεν μπορεί μόνο να στηρίζεται σε μια κεντρική δομή στο λεκανοπέδιο, αλλά πρέπει να έχει ένα αποκεντρωμένο αποτύπωμα. Και αυτό προβλέπεται στο σχέδιο το οποίο έχουμε εκπονήσει. Όπως αποκεντρωμένη πρέπει να είναι και η διάταξη των δυνάμεων.
Πολλές φορές αναρωτιούνται κάποιοι «μα καλά, όλα τα εναέρια μέσα δεν πετάνε ταυτόχρονα σε μια πυρκαγιά;», για να επανέλθω και στο ερώτημα το οποίο θέσατε. Μα κάποια εναέρια μέσα πρέπει να μείνουν στις περιοχές όπου σταθμεύουν για το καλοκαίρι, διότι τι θα συμβεί εάν, παραδείγματος χάρη, έχουμε πυρκαγιά στην Κέρκυρα ή στη Χαλκιδική και δεν υπάρχει ούτε ένα εναέριο μέσο να κάνει γρήγορη προσβολή;
Κατά συνέπεια, αυτό το οποίο πρέπει να μας απασχολήσει είναι πρώτα η ταχύτητα υλοποίησης αυτού του προγράμματος και πόσο γρήγορα μπορούμε να αποκτήσουμε τον κρίσιμο εξοπλισμό ο οποίος μας λείπει αυτή τη στιγμή. Και βέβαια τι θα κάνουμε στη μεταβατική περίοδο μέχρι να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, που θα πρέπει να αξιοποιήσουμε άλλες λύσεις όπως η μίσθωση αεροσκαφών ή η πολύ καλύτερη προετοιμασία, η οποία σίγουρα θα μας απασχολήσει φέτος τον χειμώνα, για να μπορέσουμε να μην ξαναζήσουμε ένα τέτοιο εφιαλτικό καλοκαίρι.
Και βέβαια πρέπει να σας πω ότι δεν είναι δυνατόν, ούτε θα μπορούσε να περιμένει κανείς από μια Κυβέρνηση, να φροντίσει όλα τα δάση της ελληνικής επικράτειας με την ίδια συστηματικότητα. Θέλω επίσης να θυμίσω ότι τα τελευταία 30 χρόνια η κάλυψη σε δάση στη χώρα μας έχει αυξηθεί, δεν έχει μειωθεί, σε μεγάλο βαθμό διότι εγκαταλείφθηκε η ύπαιθρος και πολλοί αγροί κατέληξαν να γίνουν δάση.
Δεν βρισκόμαστε όμως αντιμέτωποι αυτή τη στιγμή με μια μαζική απώλεια δασικού πλούτου. Έχουμε όμως πολύ στοχευμένα και συγκεκριμένα προβλήματα. Και δεν έχουν και όλα τα δάση την ίδια οικολογική σημασία. Κοιτάξτε την Εύβοια τώρα, παραδείγματος χάρη, όπου δυστυχώς όλο το βόρειο κομμάτι πρακτικά έχει καεί -φαντάζομαι λίγες νησίδες πρασίνου που ελπίζω να έχουν διασωθεί. Η κεντρική Εύβοια όμως, ο δρυμός της Δίρφης έχει μείνει άθικτος. Πρέπει να τον προστατεύσουμε πάση θυσία. Θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα στο σχεδιασμό μας για την επόμενη αντιπυρική περίοδο.
Το ίδιο μπορεί να ισχύει για τα περιαστικά δάση, για τον πυρήνα της Πάρνηθας τον οποίο ευτυχώς μπορέσαμε και σώσαμε, ή για άλλα δάση τα οποία μπορεί να έχουν μια ιδιαίτερη οικολογική σημασία όπως το Μαίναλο, η Φολόη ή η Δαδιά.
Άρα, για όλα αυτά τα δάση που έχουν ιδιαίτερη οικολογική σημασία πρέπει να εκπονηθούν ειδικά σχέδια και να μπουν σε απόλυτη προτεραιότητα προστασίας. Όλα αυτά λοιπόν και τα ξέρουμε και έχουμε τα μέσα και τη χρηματοδότηση. Και θέλω να ελπίζω ότι θα έχουμε και τη διακομματική συναίνεση και στήριξη για να μπορέσουμε να προχωρήσουμε σε τέτοιου είδους δραστικές παρεμβάσεις.
Α. Πελώνη: Ο κ. Κωβαίος.
Αγγ. Κωβαίος («Το Βήμα»): Κύριε Πρόεδρε, επιτρέψτε μου μια λίγο ή πολύ πιο πολιτική ερώτηση γιατί νομίζω ότι το θέμα των πυρκαγιών θα ενταχθεί ούτως ή άλλως στην πολιτική συζήτηση. Κυβερνάτε τη χώρα επί δύο και πλέον χρόνια, κατά το μεγαλύτερο διάστημα σε ειδικές συνθήκες λόγω αυτών που γνωρίζουμε, πανδημία, κρίσεις άλλου είδους πολλαπλές και με την οικονομία στον αναπνευστήρα.
Με αφορμή τις πυρκαγιές και τα όσα συνέβησαν, η Κυβέρνησή σας διαφαίνεται ότι -έστω και σε συγκεκριμένες περιοχές- υφίσταται ένα πρώτο πλήγμα στην εικόνα της. Επειτα από αυτά ξεκινάει ένας νέος κύκλος, δεδομένης και της πανδημίας που ξεχνούμε, στον οποίο παρά τις προσδοκίες που έχουν καλλιεργηθεί κυριαρχεί η αγωνία πάρα πολλών για το μέλλον, και ειδικότερα της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας και της μεσαίας τάξης. Το διαπιστώνει αυτό κανείς μιλώντας με εκπροσώπους.
Δεδομένου ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν πλέον μέτρα στήριξης, όπως είχαμε το προηγούμενο διάστημα, και ότι όλες οι αναβληθείσες υποχρεώσεις της τελευταίας περιόδου θα βαρύνουν τους πολίτες όσο πλησιάζετε προς το τέλος της κυβερνητικής σας θητείας, μήπως τελικά οι πρόωρες εκλογές και η αναζήτηση μιας νωπής εντολής είναι στρατηγική επιλογή και όχι ένας πολιτικός καιροσκοπισμός;
Κ. Μητσοτάκης: Δεν είναι ούτε στρατηγική επιλογή, ούτε τακτική επιλογή, είναι μία επιλογή. Η Κυβέρνηση θα εξαντλήσει την τετραετία. Και επιτρέψτε μου να διαφωνήσω μαζί σας ως προς την εκτίμηση για την πορεία της οικονομίας τους επόμενους μήνες και τα επόμενα χρόνια. Όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι η οικονομία θα ανακάμψει γρήγορα, ότι τα εισοδήματα θα βελτιωθούν, ότι η χώρα μπορεί να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις και να δημιουργήσει πολλές καλές θέσεις εργασίας. Τα στοιχεία από τον τουρισμό, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, είναι ενθαρρυντικά. Και αν μπορέσουμε να συνεχίσουμε έτσι θα πετύχουμε -ενδεχομένως και θα ξεπεράσουμε- τους στόχους τους οποίους είχαμε θέσει.
Έχουμε στη διάθεσή μας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης αλλά και ένα νέο ΕΣΠΑ το οποίο εγκρίθηκε πρώτο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Όλοι οι ευρωπαϊκοί πόροι, αν προσθέσω σε αυτούς και τους πόρους που κατευθύνονται στην αγροτική πολιτική, για τα επόμενα έξι χρόνια ξεπερνούν τα 75 δισεκατομμύρια ευρώ.
Η χώρα δανείζεται με τα χαμηλότερα επιτόκια που έχει δανειστεί ποτέ και έχει ακόμα δημοσιονομική ευελιξία, τουλάχιστον και το ’22, για να μπορεί να ασκεί μία πιο επεκτατική πολιτική προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις πολύ μεγάλες επιπτώσεις της ύφεσης που προκάλεσε ο κορονοϊός.
Δεν μπορώ να προβλέψω τι θα γίνει με τον κορονοϊό τους επόμενους μήνες, παρά μόνο να ενθαρρύνω -ακόμα μία φορά με όλη την πειθώ την οποία διαθέτω- τους πολίτες να πάνε να εμβολιαστούν αυτοί που δεν το έχουν ήδη κάνει. Αλλά το τι θα γίνει με τον κορονοϊό είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στην Ελλάδα. Οφείλω να βλέπω τη μεγάλη εικόνα.
Από εκεί και πέρα, το γεγονός ότι διαχειριστήκαμε όντως πολλές κρίσεις είναι μία πραγματικότητα αλλά ταυτόχρονα δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι να μην προχωρούμε στην υλοποίηση του κυβερνητικού έργου. Και πιστεύω ότι αυτά τα δύο χρόνια -μπορεί σε εμάς λόγω της έντασης της δουλειάς ενίοτε να φαίνονται και περισσότερα- μπορέσαμε να προωθήσουμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα -πιστεύω όσο πιο αποτελεσματικά μπορούσαμε- μία σειρά από μεγάλες κρίσεις. Και γι’ αυτό θα κριθούμε τελικά στο τέλος της τετραετίας.
Επομένως, δεν βλέπω σε καμία περίπτωση γιατί θα έπρεπε η Κυβέρνηση να αναζητήσει μια νωπή εντολή. Μάλλον ένδειξη αδυναμίας θα ήταν αυτό και όχι ένδειξη ισχύος και αυτοπεποίθησης.
Α. Πελώνη: Ο κ. Άρης Χατζηγεωργίου από την «Εφημερίδα των Συντακτών» και να ετοιμάζεται ο κ. Παύλος Καπάνταης από το βρετανικό Δίκτυο Sky News.
Α. Χατζηγεωργίου (Εφημερίδα των Συντακτών): Επειδή έχετε πει πολλές φορές ότι θα μιλήσουμε για τα λάθη και έγινε και αυτή η συζήτηση, εγώ να υποβάλλω δύο συγκεκριμένα ερωτήματα: ήταν λάθος όταν το 2008 εσείς ως Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής είχατε εισηγηθεί ένα πόρισμα -πέρασε από τη Βουλή- και έλεγε ότι έπρεπε να υπάρχει ένα ενιαίος φορέας δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης, έλεγε για επιστροφή της Δασικής Υπηρεσίας στη δασοπυρόσβεση και για προσλήψεις. Ήταν αυτό λάθος τότε; Και ένα δεύτερο. Επειδή είπατε ότι το επιτελικό κράτος δεν σβήνει με τη μάνικα, ήταν λάθος η αναφορά του κ. Χρυσοχοΐδη εχθές που είπε ότι είναι «και επιτελικός και πυροσβέστης;».
Κ. Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς σας ευχαριστώ πολύ που θυμίσατε το γεγονός ότι έχω ένα διαχρονικό ενδιαφέρον για τα θέματα του περιβάλλοντος. Πράγματι το 2008 υπήρξα Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Ελληνικού Κοινοβουλίου και καταθέσαμε τότε στην Βουλή μία έκθεση η οποία συνόψιζε τα συμπεράσματά μας από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας μας.
Ξεκινούσαμε τότε από το ζήτημα των δασικών πυρκαγιών διότι αυτή η έκθεση ήρθε ένα χρόνο μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές της Ηλείας. Και θεωρώ ότι πολλές από τις διαπιστώσεις που κάνει αυτή η έκθεση εξακολουθούν και σήμερα να είναι πολύ επίκαιρες.
Σας μίλησα για την ανάγκη να μπορεί να συνεργάζεται καλύτερα η Πυροσβεστική με τη Δασική Υπηρεσία. Είναι ανακριβές το γεγονός ότι η έκθεση εισηγείται την επιστροφή της δασοπυρόσβεσης στις δασικές υπηρεσίες. Αντίθετα, γράφει -την έγραψα εγώ ο ίδιος και είχα την ευκαιρία να ξαναθυμηθώ αυτά τα οποία…
Α. Χατζηγεωργίου: (δεν ακούγεται)
Κ. Μητσοτάκης: Όχι, έλεγε η έκθεση συγκεκριμένα ότι αυτό είναι ανέφικτο να γίνει αλλά απαιτείται καλύτερη συνεργασία μεταξύ των Δασικών Υπηρεσιών και της Πυροσβεστικής.
Η έκθεση αυτή πιστοποιεί το γεγονός ότι την κλιματική αλλαγή δεν την ανακαλύψαμε το 2018, μετά το Μάτι. Γνωρίζαμε πολύ νωρίτερα ότι θα βρεθούμε στο επίκεντρο σημαντικών επιπτώσεων από το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, η οποία προφανώς αφορά και ξεκίνησε να επηρεάζει την Μεσόγειο εδώ και πολύ καιρό. Εδώ και αρκετά χρόνια. Κατά συνέπεια θεωρώ ότι η έκθεση αυτή σε πολλά της σημεία εξακολουθεί να είναι επίκαιρη. Έχουμε τη δυνατότητα αυτή την στιγμή να υλοποιήσουμε -έχω τη δυνατότητα να υλοποιήσω- πολλά από τα συμπεράσματα στα οποία τότε είχα καταλήξει. Αλλά μπορώ να είμαι υπόλογος για αυτά τα οποία έκανα τα τελευταία δύο χρόνια. Δεν μπορώ να είμαι υπόλογος για αυτά τα οποία έγιναν στην χώρα από το 2008, που γράφτηκε αυτή η έκθεση, μέχρι το 2019.
Από εκεί και πέρα φαντάζομαι ότι αναφέρεστε στην δήλωση του κ. Χρυσοχοΐδη. Ο ρόλος ενός Υπουργού στην πρώτη γραμμή δεν είναι μόνο να συντονίζει. Είναι να βρίσκεται και κοντά στις δυνάμεις, να τις ενθαρρύνει. Όχι κατ’ ανάγκη να τις κατευθύνει, διότι αυτή δεν είναι δουλειά του Υπουργού, είναι δουλειά των προϊσταμένων της Πυροσβεστικής. Και πιστεύω ότι αυτό έκανε ο κ. Χρυσοχοΐδης, αυτό έκανε ο κ. Χαρδαλιάς, αυτό κάναμε όλοι με τον τρόπο μας. Άρα, νομίζω το τι μπορούμε και το τι πρέπει να κάνουμε, ποια είναι τα όρια του ρόλου μας, είναι απολύτως σαφές και κατανοητό. Και προτιμώ έναν Υπουργό ο οποίος είναι παρών στο πεδίο παρά κάποιον ο οποίος είναι εξαφανισμένος.
Α. Πελώνη: Ο κ. Καπάνταης.
Π. Καπάνταης (Sky News): Ευχαριστώ, κ. Πρόεδρε. Περιμένετε περισσότερη βοήθεια από την διεθνή κοινότητα στην καταπολέμηση των συνεπειών της κλιματικής κρίσης;
Κ. Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς πρέπει να σας πω ότι -όπως απάντησα ήδη σε μέρος του ερωτήματος- η έμπρακτη έκφραση αλληλεγγύης από πολλές χώρες, όχι μόνο ευρωπαϊκές αλλά και χώρες που δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπήρξε ταχύτατη, αποτελεσματική και σημαντική.
Από εκεί και πέρα είναι σαφές ότι η κλιματική αλλαγή αφορά όλους μας. Και μια χώρα σαν την Ελλάδα από μόνη της λίγα πράγματα μπορεί να κάνει ως προς την συνεισφορά της σε ένα πρόβλημα το οποίο είναι παγκόσμιο. Μπορούμε να κάνουμε πολλά περισσότερα όμως ως προς την ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης για το τι συμβαίνει πραγματικά με την κλιματική αλλαγή. Και από αυτή την πλευρά οι εικόνες που είδαμε σε όλα τα διεθνή Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης ελπίζω να είναι μια κραυγή αφύπνισης για την παγκόσμια κοινότητα, ότι εδώ συμβαίνει κάτι το οποίο θα μας οδηγήσει στην απόλυτη καταστροφή αν δεν αλλάξουμε δραστικά τον τρόπο με τον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε, μετακινούμαστε, παράγουμε ενέργεια, καλλιεργούμε τη γη μας. Όλα αυτά πρέπει να αλλάξουν.
Και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι στην πρώτη γραμμή -σας θυμίζω- αυτής της προσπάθειας. Εξ ου και ο στόχος για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% σε σχέση με το έτος βάσης ως το 2030 και για μηδενικές εκπομπές ως το 2050.
Η κάθε χώρα θα πρέπει να συνεισφέρει σε αυτή την προσπάθεια καταθέτοντας το δικό της εθνικό σχέδιο. Εμείς ήδη έχουμε κάνει σημαντικά βήματα. Η απόφασή μας να κλείσουμε τις μονάδες παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη νωρίτερα από ό,τι σχεδιάζαμε ήταν η σημαντικότερη συνεισφορά της Ελλάδας στην προσπάθεια την οποία κάνουμε, την εθνική προσπάθεια, για μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αλλά, όπως σας είπα πριν, οι μονάδες λιγνίτη πρέπει να αντικατασταθούν από κάτι. Μεσοπρόθεσμα θα είναι το φυσικό αέριο. Μακροπρόθεσμα όμως θα είναι ο ήλιος και ο άνεμος. Γι’ αυτό δεν μπορούμε να τα θέλουμε μονά-ζυγά δικά μας. Δεν μπορούμε να γκρινιάζουμε, να φωνάζουμε και να διαρρηγνύουμε τα ιμάτιά μας για την κλιματική αλλαγή και ταυτόχρονα να βρισκόμαστε απέναντι σε κάθε πολιτική που μας βοηθάει να μειώσουμε τις εκπομπές και να συνεισφέρουμε κι εμείς σε αυτή την ευρωπαϊκή, σε αυτή την παγκόσμια προσπάθεια. Δεν γίνεται να κάνουμε και τα δύο.
Επίσης, πρέπει να πω ότι στη μεγάλη διαπραγμάτευση η οποία έγινε τον Ιούλιο του 2020, τον περασμένο χρόνο, όταν συμφωνήσαμε το μεγάλο πακέτο του Ταμείου Ανάκαμψης, υπήρχε ένας χαμένος -τον είχα επισημάνει τότε- κι ήταν το rescEU. Ο ευρωπαϊκός μηχανισμός αλληλεγγύης ο οποίος δυστυχώς βρέθηκε με λιγότερους πόρους από αυτούς που στην αρχή είχαμε προγραμματίσει. Πρέπει να το ξαναδούμε αυτό. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να μπορούμε να μοιραζόμαστε πόρους, υλικούς πόρους, αεροπλάνα αλλά και ανθρώπινους πόρους. Δεν ξεσπάνε κατά κανόνα όλες οι φωτιές ταυτόχρονα. Μπορεί να έγινε τώρα αυτό, αλλά παραδείγματος χάρη η Γαλλία δεν είχε φωτιές, μπόρεσε να μας στείλει αεροπλάνα, η Ισπανία δεν είχε, μπόρεσε να μας στείλει αεροπλάνα. Άρα χρειαζόμαστε περισσότερα κοινά μέσα. Και αυτό θα αποτελέσει και ένα θέμα το οποίο θα συζητήσω με τους ομολόγους μου στην διάσκεψη MED9 η οποία θα γίνει στην Αθήνα.
Και βέβαια μπορούμε να συνεργαστούμε μέχρι και με χώρες του νοτίου ημισφαιρίου. Δεν υπάρχει κανείς λόγος, παραδείγματος χάρη, γιατί πυροσβεστικά ελικόπτερα να μην μπορούμε να τα μοιραζόμαστε με την Αυστραλία. Η Αυστραλία έχει τις ανάγκες της το δικό μας χειμώνα. Και ήδη θέλω να αναφέρω ότι μια μεγάλη ελληνική εταιρεία προσέφερε μια σημαντική δωρεά, κατάφερε και ενοικίασε ελικόπτερα τα οποία βρήκε στην Αυστραλία τα οποία τα έβαλε σε ένα μεγάλο μεταγωγικό και τα φέρνει. Άρα, η πρόκληση είναι παγκόσμια, οπότε πρέπει να σκεφτόμαστε και σε αυτό το επίπεδο, όχι μόνο στο ευρωπαϊκό επίπεδο, στο παγκόσμιο επίπεδο.
Αλλά θέλω να τονίσω ότι η Ευρώπη είναι στην πρώτη γραμμή. Και να ξαναπώ -για ακόμα μία φορά- ότι πολύ σημαντικοί πόροι του RRF, του Ταμείου Ανάκαμψης, θα κατευθυνθούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στον τρόπο με τον οποίο θα περάσουμε σε μία οικονομία χαμηλών και τελικά μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, όχι μόνο διοξειδίου του άνθρακα.
Α. Πελώνη: Παρακαλώ, ο κ. Γιώργος Παππούς από την τηλεόραση του STAR και να ετοιμάζεται ο κύριος Γιάννης Χρηστάκος από το MEGA.
Γ. Παππούς (STAR): Πρόεδρε, καταλαβαίνω ότι έχετε δώσει εντολές για διαδικασίες εξπρές στις αποζημιώσεις. Θέλω να ρωτήσω αν έχετε εξετάσει εναλλακτικά κανάλια για ανθρώπους που δεν έχουν εξοικείωση ή πρόσβαση στην τεχνολογία, όπως οι πολύ ηλικιωμένοι που είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται. Επίσης, θα ήθελα να ρωτήσω αν μπορείτε να δεσμευτείτε τώρα ότι όλη αυτή η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέσα στο φθινόπωρο και αν υπάρχει σχέδιο για έναν δεύτερο κύκλο μέτρων στήριξης, με δεδομένο ότι ειδικά στη βόρεια Εύβοια, για τον προσεχή χρόνο τουλάχιστον, δε φαίνεται αλλαγή του οικονομικού κλίματος. Για παράδειγμα, μειώσεις στο φόρο εισοδήματός τους, νέες αναστολές φορολογικών/ ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Στο πρώτο ερώτημα, νομίζω ότι και η πανδημία απέδειξε ότι τελικά όλοι έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν την τεχνολογία. Το ίδιο πρόβλημα, σας θυμίζω, είχαμε και με τα ραντεβού. Και πρέπει να πω επίσης ότι ο αριθμός των σπιτιών που έχουν υποστεί ζημιά, των ανθρώπων δηλαδή που πρέπει άμεσα να διεκδικήσουν αποζημιώσεις, αλλά και τελικά γεωργική γη η οποία έχει πληγεί, είναι σχετικά πεπερασμένος. Δεν είναι τόσο μεγάλος. Πιστεύω ότι το πρόβλημα αυτό μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί.
Και δίνω μεγάλη σημασία στο γεγονός ότι απλοποιήσαμε πια τη διαδικασία της κρατικής αρωγής. Θυμίζω ότι έχουμε ένα καινούργιο νομοθετικό πλαίσιο, θα υπάρχει μία πλατφόρμα. Αν έχει καταστραφεί τελείως το σπίτι κάποιου, θα πάρει προκαταβολή 20.000 ευρώ, εκ των οποίων τα 6.000 αντιστοιχούν στην οικοσκευή και τα 14.000 θα τα χρησιμοποιήσει, θα τα συμψηφίσει, με δαπάνες για την επισκευή του σπιτιού, αλλά αυτό είναι ένα σημαντικό ποσό το οποίο ευελπιστούμε ότι μπορεί να μπει στους λογαριασμούς των συμπολιτών μας που έχουν πληγεί πολύ γρήγορα.
Και θα αξιοποιήσουμε όλη την τεχνογνωσία την οποία έχουμε, από προηγούμενες φυσικές καταστροφές για να κινηθούμε ακόμα πιο γρήγορα. Έχω απόλυτη εμπιστοσύνη και στον κ. Τριαντόπουλο, ο οποίος χειρίστηκε την κρατική αρωγή σε άλλες φυσικές καταστροφές, με πιο σημαντική αυτή του «Ιανού». Αν πάτε και κάνετε τώρα ένα ρεπορτάζ στις περιοχές της Θεσσαλίας, ειδικά στην Καρδίτσα, θα διαπιστώσετε πόσο γρήγορα η αρχική οργή και η αγανάκτηση μετατράπηκε σε αισιοδοξία, διότι η Κυβέρνηση τήρησε τις δεσμεύσεις της. Και το ίδιο δεσμεύομαι ότι θα κάνουμε και τώρα.
Από εκεί και πέρα, αν απαιτούνται πρόσθετα μέτρα, κ. Παππού, θα ήθελα να συζητήσω με τον κ. Μπένο, και θα ήθελα να δω τα πρώτα αποτελέσματα της δουλειάς του, έτσι ώστε να μην ακολουθήσουμε μόνο μία επιδοματική λογική.
Προφανώς και η άμεση οικονομική στήριξη είναι απαραίτητη. Για αυτό και δεσμεύσαμε 500 εκατομμύρια ευρώ από το φετινό προϋπολογισμό για να μπορέσουμε να στηρίξουμε τις περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί. Πρωτίστως την Εύβοια, αλλά όχι μόνο, θέλω να το τονίσω. Μεγάλες ζημιές έχουμε στην Ηλεία, κάποιες ζημιές στην Αρκαδία, μεγάλες ζημιές στη Μάνη. Άρα είναι πολλές οι περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί.
Όμως, το ζητούμενο εδώ δεν είναι μόνο τα επιδόματα. Όπως ρώτησε και το μέσο από την Εύβοια, το βασικό ζητούμενο εδώ είναι οι άνθρωποι να μείνουν στον τόπο τους. Είναι να μην καταστραφεί ο παραγωγικός ιστός. Και έχει πολύ μεγάλη σημασία για εμένα να κατευθύνουμε πόρους, δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις, σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση. Να σκεφτούμε, δηλαδή, για τη μεθεπόμενη ημέρα της Εύβοιας.
Πάντως, εάν κρίνουμε, κ. Παππού, ότι η οικονομική ζωή στην Εύβοια έχει πληγεί σε τέτοια ένταση που να απαιτούνται και άλλα μέτρα στήριξης -δεν είμαι έτοιμος να το πω ακόμα- δεν θα διστάσουμε να κινηθούμε σε αυτή την κατεύθυνση.
Α. Πελώνη: Ο κ. Χρηστάκος.
Γ. Χρηστάκος (MEGA): Ευχαριστώ, κ. Πρόεδρε. Έχει γίνει ήδη κάποια συζήτηση όλη αυτή την ώρα εδώ, αλλά θα επιμείνω στα θέματα της προετοιμασίας. Επιτρέψτε μου πολύ σύντομα να σας διαβάσω φράσεις από τις δηλώσεις που είχε κάνει και ο κ. Χρυσοχοΐδης και ο κ. Χαρδαλιάς στις 15 Ιουνίου για την αντιπυρική προστασία της χώρας.
Είπε ο κ. Χρυσοχοΐδης: «έχει γίνει μία εξαιρετικά πρότυπη δουλειά για την αντιπυρική προστασία της χώρα μας. Μία πραγματική τομή φέτος, όχι μόνο όσον αφορά τα μέσα και τους εξοπλισμούς».
Δηλώσεις του κ. Χαρδαλιά στο MEGA πέντε ώρες πριν ξεσπάσει η πυρκαγιά. Είναι την Τρίτη στις 3 Αυγούστου, πέντε ώρες πριν τις φωτιές. «Όλος ο μηχανισμός είναι σε απόλυτη επιφυλακή και σε συναγερμό. Υπάρχει αυτή η κατάσταση μέχρι την Παρασκευή με πολύ υψηλές θερμοκρασίες αλλά το μεγάλο στοίχημα θα ξεκινήσει την επόμενη».
Επειδή, κ. Πρόεδρε, μιλήσατε και εσείς για την κλιματική κρίση, όπως την χαρακτηρίσατε, θα ήθελα να μου πείτε εάν πράγματι πιστεύετε, έχοντας μία σαφή εικόνα έως τώρα, εάν ανταποκρίνονται αυτές οι δηλώσεις των Υπουργών σας με το τι τελικά έγινε στη χώρα, στο θέμα της προετοιμασίας.
Και θα ήθελα να μείνω πάρα πολύ και στο πόσο έτοιμοι είμαστε με βάση την κλιματική κρίση και για το τι θα έρθει μετά, γιατί ο χειμώνας θα έχει πλημμύρες, θα έχει βαριά φαινόμενα στις περιοχές που έχουν πληγεί εκεί ανεπανόρθωτα. Και αν μπορούμε να αποτρέψουμε και άλλο κακό, γιατί θα έρθουν και άλλα τέτοια φαινόμενα στο μέλλον, είναι βέβαιο. Ευχαριστώ πολύ.
Κ. Μητσοτάκης: Η ίδια η ζωή απάντησε στο ερώτημά σας. Δεν έχω να προσθέσω κάτι παραπάνω. Και εγώ ο ίδιος έκανα την αυτοκριτική μας για το τι κάναμε καλά και το τι δεν κάναμε καλά. Από εκεί και πέρα, όπως είπα, απαιτούνται μέτρα άμεσης παρέμβασης και μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις ευρύτερου αναπτυξιακού χαρακτήρα. Στα μέτρα άμεσης παρέμβασης συμπεριλαμβάνω και τα έργα συγκράτησης των εδαφών, αλλά και τα βασικά αντιπλημμυρικά έργα τα οποία πρέπει να γίνουν χθες για να μπορέσουμε να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα έχουμε πλημμυρικά φαινόμενα στις περιοχές που έχουν πληγεί. Κυρίως στην Εύβοια.
Θέλω να τονίσω ότι ήδη έχουμε δρομολογήσει μια σειρά από σημαντικά αντιπλημμυρικά έργα -αυτό έχει συμβεί, προφανώς, πριν από την πρόσφατη καταστροφή- στην Αττική, αλλά και την Εύβοια. Δρομολογείται το μεγάλο αντιπλημμυρικό της Ιστιαίας, που αποτελούσε χρόνιο αίτημα των πολιτών. Έχω δώσει εντολές στο Υπουργείο Εσωτερικών και στο Υπουργείο Ανάπτυξης κατ’ επειγόντως να επιταχυνθούν όλες οι διαδικασίες. Αλλά αυτή την στιγμή αυτό το οποίο προέχει είναι με πολύ γρήγορες διαδικασίες και με την συνεργασία της Περιφέρειας να μπούμε μέσα στα δάση και να μπορέσουμε να κάνουμε παρεμβάσεις άμεσα, πριν τον χειμώνα. Και θα το κάνουμε αυτό.
Θέλω να τονίσω ότι αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία -και αυτό αποτελεί θεσμική τομή- στα κίνητρα τα οποία δίνουμε και στα εργαλεία που προσφέρουμε για μεγαλύτερη εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα σε όλη αυτή την προσπάθεια. Ο θεσμός του ανάδοχου αναδάσωσης είναι μια πολύ σημαντική τομή.
Μπορούμε, παραδείγματος χάρη, να πάμε σε μεγάλες εταιρείες, σε ιδρύματα -εν προκειμένω στην Εύβοια σε μεγάλες τεχνικές εταιρείες- και να τους πούμε «πάρτε αυτό το κομμάτι της έκτασης, κάντε μας μια γρήγορη μελέτη για το τι θα κάνετε» -είναι προφανές το τι πρέπει να γίνει, την ξέρουν την δουλειά- «και μπείτε γρήγορα μέσα και καλύψτε εσείς τις δαπάνες για να μπορέσετε να προχωρήσετε γρήγορα, ώστε να γίνουν τα έργα αυτά». Πιστεύω ότι πολλά από αυτά τα έργα θα γίνουν και ως εταιρική κοινωνική ευθύνη.
Το ίδιο μπορεί να γίνει και με μια σειρά από αναδασώσεις. Μια μελέτη αναδάσωσης η οποία θα εγκριθεί πια με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα και στην συνέχεια ο ιδιώτης ο ίδιος θα αναλάβει την υλοποίηση της. Δεν θέλω, ως Κράτος -το έχουμε δοκιμάσει στο παρελθόν και δεν τα έχουμε καταφέρει καλά- να διαχειριζόμαστε χρήματα. Προτιμώ οι ενδιαφερόμενοι να αναλάβουν συγκεκριμένα έργα τα οποία θα θελήσουν να κάνουν και να παραδίδουν τελικό αποτέλεσμα στο Κράτος. Σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθούμε και τώρα.
Από εκεί και πέρα, όπως σας είπα, και πριν υλοποιηθεί το σχέδιο «ΑΙΓΙΣ» για την Πολιτική Προστασία θα πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις με ορίζοντα τον χειμώνα και την επόμενη αντιπυρική περίοδο. Σχεδιάζουμε με την Πολιτική Προστασία και το Πυροσβεστικό Σώμα να δημιουργήσουμε τάχιστα μια ειδική μονάδα δασικών επιχειρήσεων, που θα την ονομάσουμε ΕΜΟΔΕ. Στην ουσία θα είναι πυροσβέστες, παλιοί, υφιστάμενοι πυροσβέστες και κάποιες νέες προσλήψεις που μπορούμε να κάνουμε μέσα στο 2022. Πεντακόσια άτομα θα θέλαμε να είναι στην αρχή. Άνθρωποι οι οποίοι θα μπορούν να έχουν μεγαλύτερη δυνατότητα να μπαίνουν μέσα στο δάσος και να αντιμετωπίζουν την πυρκαγιά πριν αυτή φτάσει σε ένα οδικό δίκτυο. Και πιστεύω ότι στο κομμάτι αυτό μπορούμε να αναζητήσουμε και τεχνογνωσία από άλλες χώρες που ενδεχομένως σε αυτό τον τομέα της δασοπυρόσβεσης να έχουν μεγαλύτερη εμπειρία.
Αυτό είναι μια παρέμβαση που μπορεί να υλοποιηθεί με ορίζοντα το 2022. Η Πυροσβεστική μας έχει πια τεράστια εμπειρία στο να παρεμβαίνει σε δασικές πυρκαγιές μετά το ’98, που μεταφέρθηκε η αρμοδιότητα. Στην αρχή δεν το ήξερε καλά το αντικείμενο, τώρα το έχει μάθει. Αλλά χρειαζόμαστε ακόμα μεγαλύτερη εξειδίκευση για τη δουλειά που κάνουμε μέσα στα δάση, όταν καίει μια φωτιά και πριν τη φωτιά και μετά τη φωτιά. Όλες αυτές, λοιπόν, είναι παρεμβάσεις που μπορούν να υλοποιηθούν με ορίζοντα την επόμενη αντιπυρική περίοδο. Και πιστεύω ότι, όπως σας είπα, έχουμε και τις γνώσεις και τη διάθεση και τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να κάνουμε αυτές τις πολιτικές επιλογές πράξη.
Α. Πελώνη: Ο κ. Παναγής Γαλιατσάτος από τη «Real» και στη συνέχεια ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου από την ΕΡΤ.
Π. Γαλιατσάτος («Real»): Κύριε Πρόεδρε, είπατε πάλι σήμερα ότι οι ευθύνες στο βαθμό που μπορούν να προσωποποιηθούν θα αποδοθούν. Σίγουρα όχι την ώρα της μάχης. Καταλαβαίνω ότι η πολιτική ευθύνη δεν θα αποδοθεί τώρα. Θα την αποδώσετε όμως στο πλαίσιο ενός ανασχηματισμού;
Κ. Μητσοτάκης: Μου κάνετε μια ερώτηση που γνωρίζετε ότι δεν πρόκειται να απαντήσω.
Α. Πελώνη: Κύριε Παπακωνσταντίνου.
Γ. Παπακωνσταντίνου (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε, το κυρίαρχο θέμα της επόμενης ημέρας μετά τη σκληρή δοκιμασία για τους πυρόπληκτους συμπολίτες μας είναι η ταχεία στήριξη που χρειάζονται για να ορθοποδήσουν και να φτιάξουν ξανά τις ζωές τους.
Ως Πρωθυπουργός, αλλά και πριν, έχετε πει αρκετές φορές ότι θα σαρώσετε τη γραφειοκρατία. Το επαναλάβατε και στο τηλεοπτικό σας μήνυμα. Ανατρέχοντας όμως, κ. Πρόεδρε, στο ιστορικό προηγούμενο, το γνωρίζετε και εσείς, υπάρχουν με μια διαβάθμιση πολλά αρνητικά παραδείγματα: καθυστερήσεων, πλημμελούς καταβολής των βοηθημάτων, βαλτωμένων ή παντελώς αναξιοποίητων ενισχύσεων. Και το ερώτημα, κ. Πρόεδρε, είναι ποιο ή ποια εχέγγυα θα συμπληρώσουν τη δική σας δέσμευση για σάρωση της γραφειοκρατίας, προσδίδοντας έτσι και απτή υπόσταση στην διακήρυξη της Κυβέρνησης για ταχύτητα στην υλοποίηση του σχεδίου ανασυγκρότησης.
Κ. Μητσοτάκης: Η καλύτερη απάντηση που μπορώ να σας δώσω, κ. Παπακωνσταντίνου, είναι ότι ήδη έχουμε κάνει βήματα σε αυτή την κατεύθυνση στο παρελθόν αντιμετωπίζοντας φυσικές καταστροφές όπως ο «Ιανός» και ο σεισμός της Σάμου, όπου κινηθήκαμε πολύ γρήγορα και αυτό είναι κάτι που αναγνωρίστηκε από τις τοπικές κοινωνίες.
Τώρα θα κινηθούμε ακόμα πιο γρήγορα. Όπως σας είπα η ενοποίηση όλων των διαφορετικών πλατφορμών διαχείρισης της κρατικής αρωγής είναι μία τομή, διευκολύνει τους πολίτες και τους επιτρέπει να έχουν πρόσβαση σε χρήματα που τους είναι απολύτως απαραίτητα με μεγαλύτερη ταχύτητα.
Και επίσης θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι θα έχουμε πια έναν άνθρωπο ο οποίος και πολιτικά -μπορώ να το εξαγγείλω- θα αναβαθμιστεί, τον κ. Τριαντόπουλο, ο οποίος θα χειρίζεται αποκλειστικά τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την κρατική αρωγή και θα εποπτεύει πολιτικά την όλη προσπάθεια την οποία θα κάνουμε για τα ζητήματα άμεσης ανακούφισης.
Ο κ. Μπένος θα μας βοηθήσει στο να σχεδιάσουμε την επόμενη μέρα της βόρειας Εύβοιας, αλλά χρειαζόμαστε διοικητική και πολιτική υποστήριξη, έτσι ώστε όλες αυτές οι αποφάσεις που έχουμε λάβει να μπορούν να υλοποιούνται. Κατά συνέπεια θα υπάρχει ένας άνθρωπος ο οποίος θα έχει την αποκλειστική ευθύνη και θα ασχολείται μόνο με αυτό το χαρτοφυλάκιο και ο οποίος θα αναφέρεται αποκλειστικά σε εμένα.
Δεν έχω αμφιβολία ότι θα υπάρχουν δυσκολίες και καθυστερήσεις, πάντα συμβαίνουν αυτά. Η γραφειοκρατία πάντα ανθίσταται σε κάθε προσπάθεια να αποψιλωθεί από αρμοδιότητες που ενδεχομένως απέκτησε εδώ και πολλές δεκαετίες. Έχουμε αποδείξει όμως ότι μπορούμε να σαρώσουμε την γραφειοκρατία. Η καλύτερη απόδειξη είναι το ψηφιακό κράτος το οποίο πολλοί πίστευαν ότι είναι παντελώς ανέφικτο να γίνει στη χώρα μας κι όμως σήμερα είναι ήδη μία πραγματικότητα.
Α. Πελώνη: Παρακαλώ ο κ. Θανάσης Μπαλοδήμας από το «Ριζοσπάστη» και ακολουθεί η κα Νίκη Ζορμπά από το «Capital».
Θ. Μπαλοδήμας («Ριζοσπάστης»): Κύριε Πρόεδρε, και στο τηλεοπτικό σας διάγγελμα και σήμερα αναφερθήκατε σε τολμηρές λύσεις για τις οποίες είστε έτοιμος όπως και για τολμηρές αποφάσεις που αν κατάλαβα καλά που παρουσιάσατε με έναν νέο κλιματικό νόμο. Μπορείτε να μας δώσετε κάποια πιο συγκεκριμένα στοιχεία για το τι θα δρομολογήσετε; Για παράδειγμα η τοποθέτηση ότι πρέπει να στραφούμε στον ήλιο και τον άνεμο σημαίνει ότι οδεύουμε σε μία ευρεία επέκταση των εγκαταστάσεων ΑΠΕ πανελλαδικά; Ή το μοντέλο, ας πούμε, του αναδόχου αναδάσωσης θα επεκταθεί και σε άλλα πεδία διαχείρισης και προστασίας των δασών;
Κ. Μητσοτάκης: Σας ευχαριστώ για την ερώτησή σας. Κατ’ αρχάς θέλω να τονίσω ότι το μοντέλο του αναδόχου αναδάσωσης δεν επηρεάζει τον δασικό χαρακτήρα της έκτασης. Ούτε, προφανώς, αλλάζει το ιδιοκτησιακό του καθεστώς, καθώς τα δάση αυτά είναι δημόσια.
Από εκεί και πέρα κάνατε μία επισήμανση σωστή για το ζήτημα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Άμα δείτε τους στόχους που έχουμε θέσει στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα προβλέπουμε μία πολύ επιθετική διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα για την επόμενη δεκαετία. Για να το πω απλά, χρειαζόμαστε περισσότερα αιολικά, περισσότερα φωτοβολταϊκά.
Γεννάται όμως ένα πολύ σημαντικό ερώτημα: πού θα τοποθετηθούν αυτά. Για αυτό και για να μην βάζουμε το κάρο πριν από το άλογο είναι πάρα πολύ σημαντικό, και έχουμε ήδη ξεκινήσει αυτή την εργασία, να αναθεωρήσουμε το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Για να δούμε πραγματικά πού μπορούμε να βάλουμε ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά και πού δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να τοποθετήσουμε, γιατί προφανώς δεν θα μπουν σε ολόκληρη τη χώρα.
Υπάρχουν περιοχές, όπως ενδεχομένως τα μικρότερα νησιά μας ή κάποια -ενδεχομένως και όλα- τα ψηλά βουνά μας, όπου για λόγους ευρύτερης περιβαλλοντικής ισορροπίας να μην πρέπει να τοποθετηθούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Και όταν θα έχουμε πια την πλήρη χαρτογράφηση των ζωνών όπου μπορούμε να τις τοποθετήσουμε. Αναφέρομαι κυρίως σε μεγάλες εγκαταστάσεις, όχι σε μικρές, διότι θεωρητικά ένα φωτοβολταϊκό μπορεί να το τοποθετήσει ο καθένας στη στέγη του σπιτιού του. Και πρωτίστως σε αιολικά, που δημιουργούν ενίοτε και τις μεγαλύτερες αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες. Θα πρέπει να ξέρουμε πια πού μπορούμε να τοποθετούμε αιολικά, ποιοι είναι οι κανόνες, έτσι ώστε να μπορούμε να διευκολύνουμε και τους επενδυτές να προχωρήσουν σε τέτοιες επενδύσεις.
Θέλω επίσης να τονίσω ότι σήμερα οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας είναι πιο φθηνές από τις συμβατικές μορφές ενέργειας. Είναι αυτές που μπαίνουν πρώτες στο σύστημα. Και μάλιστα δεν χρειαζόμαστε πια να τις επιδοτούμε, όπως κάναμε στο παρελθόν, όταν ακόμα το κόστος κατασκευής και λειτουργίας τους ήταν τέτοιο που για να μπορέσει ο επενδυτής να έχει μία αξιοπρεπή απόδοση χρειαζόταν κρατική επιδότηση. Δεν είμαστε πια εκεί.
Επίσης, ένα τελείως καινούργιο, παρθένο πεδίο για την Ελλάδα, όσον αφορά τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι η τοποθέτηση ανεμογεννητριών στη θάλασσα. Είναι κάτι προς το οποίο κινούνται όλες οι χώρες. Αλλά και αυτό χρειάζεται προσοχή.
Άρα πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι έχουμε βρει τις κατάλληλες περιοχές στις οποίες πρώτα και πάνω από όλα προφανώς πρέπει να φυσάει, αλλά να πληρούνται και μια σειρά από άλλες προϋποθέσεις, έτσι ώστε να μπορέσουμε να τοποθετήσουμε ανεμογεννήτριες στη θάλασσα για να μπορέσουν και αυτές να συνεισφέρουν στους εθνικούς στόχους που έχουμε για την διείσδυση των ΑΠΕ με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ταχύτητα στο ενεργειακό μείγμα.
Α. Πελώνη: Κυρία Ζορμπά.
Ν. Ζορμπά («Capital»): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Ήθελα να σας ρωτήσω το εξής. Αναφερθήκατε και στην εισαγωγική σας τοποθέτηση στην κλιματική αλλαγή και μάλιστα επισημάνατε ότι ο ιδεωδέστερος όρος είναι «κλιματική κρίση». Είπατε, ότι είναι εδώ και μας δείχνει πως όλα πρέπει να αλλάξουν. Πρέπει να αλλάξει και το οικονομικό μοντέλο της χώρας; Και συμπληρωματικά σε αυτό θα ήθελα να σας ρωτήσω εάν το γεγονός αυτό το έκτακτο, με τις πυρκαγιές τις καταστροφικές, που έχουν προκύψει και έξτρα δαπάνες από τον προϋπολογισμό, σε συνδυασμό με την αναζωπύρωση της πανδημίας. Σας ανησυχεί για την συνολική πορεία της οικονομίας της χώρας; Ευχαριστώ πολύ.
Κ. Μητσοτάκης: Στο δεύτερο ερώτημα έχω ήδη απαντήσει. Εξακολουθώ να παραμένω πολύ αισιόδοξος για την πορεία της οικονομίας και το ‘21 και το ‘22 και το ‘23.
Από εκεί και πέρα, ναι, πρέπει να αλλάξουν όλα. Όλο το αναπτυξιακό σχέδιο κινείται στην κατεύθυνση της προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας στις ανάγκες και στις απαιτήσεις της κλιματικής αλλαγής και πως θα μετατρέψουμε την κλιματική αλλαγή, την κλιματική κρίση, σε μία ευκαιρία για την ελληνική οικονομία.
Αυτό έχει να κάνει με το πώς παράγουμε ενέργεια. Έχει να κάνει με το πώς μετακινούμαστε. Έχει να κάνει με το πώς χτίζουμε τα σπίτια μας ή πώς παρεμβαίνουμε στα σπίτια μας μέσα από επεμβάσεις που μειώνουν το ενεργειακό αποτύπωμα -παράδειγμα, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ». Έχει να κάνει επίσης με την βιώσιμη καλλιέργεια, με την βιώσιμη γεωργία. Όλα αυτά συνεισφέρουν σε αυτή την προσπάθεια την οποία πρέπει να κάνουμε, που πρέπει να είναι πανελλαδική. Είναι μια προσπάθεια η οποία πρέπει να σας πω ότι είναι μονόδρομος πια. Δεν μπορούμε να ξεφύγουμε και να αποκλίνουμε από αυτή την κατεύθυνση.
Γι’ αυτό και αποδίδω πολύ μεγάλη σημασία στον κλιματικό νόμο ο οποίος θα θέσει το ευρύτερο πλαίσιο και τους μηχανισμούς αξιολόγησης αυτών των πολιτικών. Και όλες οι πολιτικές μας πρέπει να περνάνε και από αυτό το φίλτρο: αν συνεισφέρουν ή αν δεν συνεισφέρουν στην προσπάθεια μας να μειώσουμε το αποτύπωμα μας ως προς τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Άρα το ζητούμενο αυτό είναι πολύ-πολύ ευρύτερο. Θα επηρεάσει σίγουρα συνολικά τις πολιτικές μας σε πάρα πολλά πεδία. Και θα πρέπει να αποτελέσει και -θα έλεγα- το πολιτικό πρόταγμα της νέας γενιάς, η οποία δείχνει μια πολύ μεγάλη ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον. Όμως το περιβάλλον δεν είναι μόνο το φυσικό περιβάλλον του σήμερα, είναι και αυτό το οποίο θα κληρονομήσουν αύριο-μεθαύριο, σε 10, 20, 30 χρόνια, εάν δεν αναστρέψουμε αυτή την πορεία. Και αν δείτε την τελευταία έκθεση του IPCC, του διεθνούς επιστημονικού συμβουλίου που συμβουλεύει τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, μας επιβεβαιώνει αυτό το οποίο ξέρουμε, ότι αν δεν αλλάξουμε δραστικά, όχι μόνο εμείς στην Ελλάδα, αν όλος ο κόσμος δεν αλλάξει δραστικά τις συνήθειές του τότε οδεύουμε ενδεχομένως προς μια καταστροφή ανυπολόγιστων διαστάσεων.
Εμείς θα παίξουμε τον ρόλο μας και θα μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία. Και ειδικά μια χώρα η οποία έχει λόγο να υπερηφανεύεται για το φυσικό της περιβάλλον και η οποία εξακολουθεί και σήμερα να έχει ίσως την πιο πλούσια βιοποικιλότητα στην Ευρώπη, πρέπει να μετατρέψει αυτό τον πλούτο της σε ευκαιρία. Παραδείγματος χάρη, όταν αναπτύσσουμε τον τουρισμό μας δεν νοείται πια ανάπτυξη η οποία δεν λαμβάνει υπόψη της ως καθοριστικό παράγοντα την προστασία του περιβάλλοντος και τον σεβασμό προς τη φύση.
Όλα αυτά, λοιπόν, είναι οριζόντιες πολιτικές που θα διατρέχουν στην ουσία ό,τι κάνουμε και θα απαιτήσουν μία διαφορετική αντίληψη μέχρι και στους προϋπολογισμούς μας, στον τρόπο με τον οποίο δαπανούμε και επενδύουμε το δημόσιο χρήμα.
Αλλά πρέπει να σας πω ότι και οι ίδιες οι αγορές προς τα εκεί θα κινηθούν. Η Ελλάδα θα βγει στις αγορές το 2022 με το πρώτο πράσινο ομόλογό της, το οποίο θα είναι μία πρωτοβουλία δανειοδότησης της χώρας οι πόροι από την οποία θα κατευθυνθούν συγκεκριμένα σε δράσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Εταιρείες θα έχουν μεγάλη δυσκολία να χρηματοδοτηθούν εάν δεν πληρούν προδιαγραφές κοινωνικής περιβαλλοντικής ευθύνης.
Άρα όλος ο κόσμος πια πηγαίνει σε αυτή την κατεύθυνση. Και ο σκοπός μας δεν είναι μόνο η Ελλάδα να παίξει το δικό της ρόλο, τον ρόλο που αναλογεί σε μια χώρα του μεγέθους της, αλλά να μπορούμε να είμαστε και πρωταγωνιστές σε αυτή την προσπάθεια με καινοτόμες ιδέες, με πρωτοποριακές λύσεις.
Όταν, παραδείγματος χάρη, δεσμευτήκαμε ότι θα μετατρέψουμε την Αστυπάλαια στο πρώτο νησί όπου όλες οι μετακινήσεις θα γίνονται με ηλεκτρικά οχήματα και όλη η ενέργεια θα παράγεται από τον άνεμο και από τον ήλιο αυτό ακριβώς κάναμε. Είμαστε στη πρώτη γραμμή, είμαστε καινοτόμοι, δεν είμαστε ουραγοί.
Απασχολεί αυτό το ζήτημα και κλάδους στους οποίους είμαστε παγκόσμιοι πρωταγωνιστές, όπως η ναυτιλία μας. Η ελληνική ναυτιλία πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στο πώς θα προσαρμόσουμε τις θαλάσσιες μεταφορές, έτσι ώστε να μπορέσουμε να έχουμε λιγότερες εκπομπές από την ποντοπόρο ναυτιλία και από την ακτοπλοΐα.
Άρα, έχω φιλοδοξίες να μπορέσουμε να είμαστε παρόντες σε αυτή την συζήτηση, όχι απλά να συμμορφωνόμαστε με τις επιταγές της Ευρώπης και με τους ευρωπαϊκούς στόχους που έχουμε θέσει, αλλά να μπορούμε, σε κάποια ζητήματα τουλάχιστον όπου έχουμε ιδιαίτερο ρόλο και ιδιαίτερο λόγο, να μπορούμε να διαμορφώσουμε πολιτικές που μπορεί ενδεχομένως να έχουν ευρωπαϊκό και, γιατί όχι, παγκόσμιο αντίκτυπο.
Α. Πελώνη: Παρακαλώ, ο κ. Δημήτρης Γιαννακόπουλος, από την εφημερίδα «Παραπολιτικά», και στη συνέχεια ο κ. Γιώργος Φιντικάκης.
Δ. Γιαννακόπουλος («Παραπολιτικά»): Καλό μεσημέρι κ. Πρόεδρε. Θα ήθελα να επανέλθω λίγο στο μέτωπο του κορονοϊού. Να ζητήσω σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας, της κοινωνικοοικονομικής καθημερινότητας και δραστηριότητας από το φθινόπωρο, με αφορμή και τις ανακοινώσεις που έχουν γίνει τώρα για τα σχολεία και την εκπαίδευση. Τι θα γίνει με τους κλειστούς χώρους, κ. Πρόεδρε; Θα μπορούν να εισέρχονται σε αυτούς μόνο εμβολιασμένοι και όσοι έχουν νοσήσει, όπως συμβαίνει έως σήμερα; Αυτά τα μέτρα θα αφορούν μόνο τις επιχειρήσεις εστίασης και ψυχαγωγίας ή θα επεκταθούν και σε άλλους τομείς, πέραν της εστίασης και της ψυχαγωγίας; Ευχαριστώ πολύ.
Κ. Μητσοτάκης: Κύριε Γιαννακόπουλε, επιτρέψτε μου μία γενική τοποθέτηση πριν απαντήσω στο ερώτημά σας. Δυστυχώς, το αναμέναμε. Τον Αύγουστο έχουν πέσει σημαντικά οι αριθμοί του εμβολιασμού. Και βέβαια, αυτό έχει επιπτώσεις. Έχει επιπτώσεις όχι μόνο ως προς τη διασπορά του ιού, έχει επιπτώσεις και ως προς τις νοσηλείες, τις διασωληνώσεις, και δυστυχώς, τους θανάτους. Θα επαναλάβω ότι αν εμβολιαστείς δεν είσαι απόλυτα προστατευμένος από τον ιό, αλλά η πιθανότητα να αρρωστήσεις βαριά και να πεθάνεις είναι πάρα-πάρα πολύ μικρή, απειροελάχιστη. Το ίδιο δεν ισχύει για αυτούς οι οποίοι είναι ανεμβολίαστοι.
Σήμερα έχουμε μία αύξηση των κρουσμάτων αλλά δεν έχουμε την αντίστοιχη πίεση στο σύστημα υγείας. Δείτε πού βρισκόμασταν με τον ίδιο αριθμό κρουσμάτων πριν από πέντε μήνες και πού βρισκόμαστε σήμερα. Αυτό οφείλεται στον εμβολιασμό και αυτό δεν το ξέρουμε μόνο εμείς, το ξέρουν όλες οι χώρες του κόσμου. Κατά συνέπεια, με το που θα επιστρέψουν οι συμπολίτες μας από τις διακοπές τους, από τις 20 Αυγούστου και μετά, θα πρέπει να κάνουμε μία νέα προσπάθεια, να πείσουμε και τις νεότερες ηλικίες, που ενδεχομένως δεν πρόφτασαν να εμβολιαστούν, αλλά και τους μεγαλύτερους, ότι πρέπει να κάνουν αυτό το βήμα. Για να προστατευτούν οι ίδιοι, οι οικογένειές τους αλλά και το κοινωνικό σύνολο. Και πια, πραγματικά, δεν ξέρω τι άλλο πρέπει να γίνει και πόσες ακόμα ιστορίες ανθρώπων οι οποίοι αρρωσταίνουν, διασωληνώνονται, αναγνωρίζουν εκείνη τη στιγμή ότι έκαναν λάθος και δεν εμβολιάστηκαν πρέπει να ακουστούν από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης για να πειστούν τελικά οι καχύποπτοι ότι πρέπει να κάνουν αυτό το βήμα.
Η μετάλλαξη Δέλτα δεν παίζει και η πιθανότητα είναι ότι κάποιος ή θα αρρωστήσει ή θα εμβολιαστεί. Ενδεχομένως για κάποιους να συμβούν και τα δύο, αλλά όπως σας είπα η πιθανότητα να αρρωστήσουν βαριά είναι πάρα-πάρα πολύ μικρή.
Από εκεί και πέρα, θα χρησιμοποιήσουμε μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να μπορέσουμε να ενθαρρύνουμε τους συμπολίτες μας να εμβολιαστούν και θα είμαστε έτοιμοι πριν τα τέλη του Αυγούστου να ανακοινώσουμε ποια θα είναι η πολιτική μας για τους κλειστούς χώρους το φθινόπωρο και τον χειμώνα.
Οφείλω να πω ότι κάποια δείγματα γραφής τα έχουμε ήδη δώσει. Μην περιμένετε, λοιπόν, ότι θα υπάρξει ουσιαστική διαφοροποίηση ως προς την προσέγγισή μας για το ποιος μπορεί ή δεν μπορεί να μπαίνει σε κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας όταν με το καλό επιστρέψουμε στις πόλεις και αρχίσει ο καιρός να κρυώνει.
Α. Πελώνη: Κύριε Φιντικάκη.
Γ. ΦΙΝΤΙΚΑΚΗΣ («Liberal»): Ευχαριστώ. Κύριε Πρόεδρε, καλησπέρα. Μιλήσατε για τολμηρές παρεμβάσεις που είστε έτοιμος να λάβετε για καινοτόμες φιλόδοξες πολιτικές. Μπορείτε να μας δώσετε μερικά παραδείγματα τέτοιων τολμηρών παρεμβάσεων όσον αφορά την οργάνωση του Κράτους, μεσομακροπρόθεσμα εννοώ πλέον; Επίσης, θα ενεργοποιηθεί περεταίρω το Ταμείο Ανάκαμψης, πέρα των κονδυλίων και των προγραμμάτων που ήδη εμπεριέχει αυτό που ψηφίστηκε για τις φυσικές καταστροφές; Και επειδή μιλήσατε για την κοινωνία των πολιτών συχνά, κατά πόσο οι δωρεές, οι προσφορές και η συμμετοχή ιδιωτών στην ανάκαμψη των καμένων αυτών περιοχών μπορούν να αξιοποιηθούν μέσω, ας πούμε για παράδειγμα, της δημιουργίας ενός ταμείου, όπως είχε γίνει το 2007 σε αντίστοιχη περίπτωση; Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Για το τρίτο ερώτημά σας, απάντησα ήδη. Προτιμώ από το να συλλέγω χρήματα να αναθέτω έργα. Έχουμε ήδη ένα κατάλογο έργων και έχουμε ήδη συνομιλήσει με πολλούς ιδιώτες δωρητές, εταιρείες, φυσικά πρόσωπα, ιδρύματα. Και θα προχωρήσουμε σε μία κατανομή έργων σε αυτή την κατεύθυνση.
Θα ήθελα να μου παραδίδει ο δωρητής αποτέλεσμα και να μην μου δίνει λεφτά, ώστε να υλοποιήσω εγώ το έργο. Σίγουρα θα κινηθούμε πολύ πιο γρήγορα και για τον απλούστατο λόγο ότι ο ιδιώτης δεν δεσμεύεται από τις πιο βαριές διαδικασίες περί διαγωνιστικών διαδικασιών του Ελληνικού Δημοσίου. Άρα, αυτή είναι η κατεύθυνση στην οποία θα κινηθούμε.
Από εκεί και πέρα, νομίζω ότι κατά τη διάρκεια της συνέντευξης σας ανέφερα μία σειρά από καινοτόμες και τολμηρές πρωτοβουλίες που προτιθέμεθα να αναλάβουμε προκειμένου να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά. Από τη δημιουργία της Ειδικής Μονάδας Δασικών Επιχειρήσεων, μέχρι τον τρόπο με τον οποίο θα σκεφτούμε τις αναδασώσεις έτσι ώστε να σιγουρευτούμε ότι θα επιτρέψουμε την φυσική αναγέννηση του πεύκου. Και αυτό θα γίνει σε μεγάλο ποσοστό των καμένων εκτάσεων, διότι ξέρουμε ότι το πεύκο έχει αυτή την ιδιότητα να αναγεννάται φυσικά αρκεί να το προστατεύσεις και να μην καεί ξανά ή να μην το εκθέσεις σε υπερβολική βόσκηση.
Από εκεί και πέρα όμως, εκεί που θα κάνουμε στοχευμένες αναδασώσεις θα πρέπει να σκεφτούμε πια διαφορετικά για να προστατεύσουμε κυρίως τους οικισμούς μας με φυτά τα οποία δεν είναι τόσο εύφλεκτα όπως είναι το πεύκο. Όλα αυτά θεωρώ ότι είναι καινοτόμες ιδέες, καινοτόμες προτάσεις τις οποίες μπορούμε και με τη συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να εφαρμόσουμε γρήγορα.
Και νομίζω ότι ένα μεγάλο κομμάτι της δουλειάς μας είναι να ενημερώσουμε την κοινή γνώμη, αφενός για την πραγματικότητα της κλιματικής αλλαγής και αφετέρου για να μπορέσουμε να καταρρίψουμε μια σειρά από μύθους -αναφέρθηκα εκτενώς στις ανεμογεννήτριες- ή βέβαια από fake news τα οποία και κατά την διάρκεια αυτής της κρίσης τις τελευταίες δέκα μέρες έκαναν την εμφάνιση τους. Και δυστυχώς υιοθετήθηκαν και από στελέχη της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Δηλαδή δεν γίνεται αυτή την στιγμή να ζητάμε, παραδείγματος χάρη, από τους Ρουμάνους να έρθουν να βοηθήσουν και ταυτόχρονα να ασχολούμαστε να πείσουμε τον κόσμο ότι οι Ρουμάνοι δεν είπαν αυτό το οποίο αναφέρθηκε ως ψέμα, ότι δήθεν θα μπορούσε να σβήσει η φωτιά σε μία μέρα. Λίγη σοβαρότητα επιτέλους. Λίγη σοβαρότητα από όλους αυτούς οι οποίοι δεν κάνουν άλλη δουλειά παρά να κάθονται πάνω σε ένα πληκτρολόγιο και να γράφουν ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Τουλάχιστον όχι την ώρα της μάχης, παρακαλώ.
Νομίζω ότι λέω το αυτονόητο. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι ήρθαν από άλλες, από άλλες χώρες για να μας βοηθήσουν. Θα υπάρχει χρόνος για πολιτική αντιπαράθεση. Θα υπάρχει χρόνος για πολιτική κριτική, θα υπάρχει χρόνος να καταθέσουμε διαφορετικές απόψεις. Αρκεί να είναι τεκμηριωμένες οι απόψεις και να μην είναι γενικά πυροτεχνήματα ή ανέφικτες ιδέες. Εδώ είμαστε να τα συζητήσουμε όλα.
Εξάλλου και εγώ ο ίδιος, όπως βλέπετε, δεν κρύφτηκα, είμαι διαθέσιμος να απαντήσω σε οποιαδήποτε ερώτηση. Θα υπάρξει συζήτηση στην Βουλή πολύ σύντομα, με το που θα επιστρέψουμε στις τακτικές μας εργασίες για να κάνουμε μια αξιολόγηση, αλλά κυρίως να επιχειρήσω να διαμορφώσω μια συναίνεση για το τι πρέπει να γίνει την επόμενη μέρα. Αλλά ας σεβαστούμε, τουλάχιστον, τους ανθρώπους που δίνουν τον αγώνα στην πρώτη γραμμή.
Α Πελώνη: Παρακαλώ, ο κ. Γιάννης Απέργης από τον «Ελεύθερο Τύπο». Και ακολουθεί ο κ. Κώστας Σαββόπουλος από την «Αυγή».
Γ. Απέργης («Ελεύθερος Τύπος»): Κυβέρνηση αντιμετώπισης και διαχείρισης πολλαπλών και πρωτόγνωρων κρίσεων λοιπόν. Σε ό,τι αφορά την επόμενη μέρα από τις πυρκαγιές σε Αττική και Εύβοια, η αποτίμηση και η αξιολόγηση των σχεδίων θα γίνει πρώτα και μετά η συζήτηση, που είπατε πριν από λίγο, στην Βουλή; Ή το σχέδιο το οποίο θέλετε να παρουσιάσετε στην Ελληνική Βουλή θα είναι ανεξάρτητο, και σε δεύτερο χρόνο;
Και επίσης, επειδή έχουμε και την πανδημία, όπως είπαμε, μπροστά μας και επειδή η θετικότητα αυξάνει καθημερινά, θα υπάρξουν ίσως και άλλες κατηγορίες επαγγελματιών που θα μπουν στο μοντέλο των υγειονομικών και του προσωπικού των μονάδων υγείας και φροντίδας; Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Αυτή τη στιγμή δεν είναι στις προθέσεις μας να επεκτείνουμε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό πέραν των κατηγοριών στις οποίες ήδη αναφερθήκατε. Θα πρέπει να γνωρίζουν όμως οι ανεμβολίαστοι συμπολίτες μας ότι για να μπορούν να προσέρχονται στην εργασία θα πρέπει να υποβάλλονται σε συχνά τεστ. Και αυτό είναι κόστος. Είναι κόστος και σε χρόνο και θα είναι κόστος και σε χρήμα.
Άρα, ο καθένας κάνει τις επιλογές του και πρέπει να προσαρμοστεί στις αποφάσεις της Κυβέρνησης. Από εκεί και πέρα, για το συγκεκριμένο ζήτημα δεν έχω να προσθέσω κάτι παραπάνω. Συγκεκριμένες εξαγγελίες θα γίνουν φαντάζομαι πριν το τέλος του μήνα.
Α. Πελώνη: Ο κ. Σαββόπουλος.
Κ. Σαββόπουλος («Αυγή»): Καλό σας μεσημέρι, κ. Πρόεδρε. Τι μεσολάβησε και ως Πρωθυπουργός απορρίψατε το σχέδιο του καθηγητή Goldammer για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών και ενώ είχατε συμφωνήσει στη σύνταξη αυτού του πορίσματος ως επικεφαλής της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης μετά την τραγωδία στο Μάτι το 2018. Και επίσης, την περίοδο 2018-2019 είχε υλοποιηθεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα με 5.066 εργαζόμενους στη δασοπροστασία. Γιατί το κατήργησε αυτό η Κυβέρνηση; Ευχαριστώ.
Κ. Μητσοτάκης: Κατ’ αρχάς δεν κατήργησε κανένα πρόγραμμα η Κυβέρνηση. Αναφέρεστε σε ένα πρόγραμμα του ΟΑΕΔ το οποίο έληξε και οι εμπλεκόμενοι σε αυτό δεν είχαν άμεση ανάμειξη στα ζητήματα της δασοπυρόσβεσης. Οφείλω να υπενθυμίσω ότι αυτή τη στιγμή το στελεχιακό δυναμικό το οποίο απασχολείται στην Πυροσβεστική είναι σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το τι ήταν πριν από δύο χρόνια.
Έρχομαι τώρα στην έκθεση του καθηγητή Goldammer, την οποία μάλιστα έχω και μαζί μου διότι θέλω να θυμίσω ότι τότε είχα συνομιλήσει αρκετές φορές με τον κύριο καθηγητή και θεωρώ το πόνημα της επιτροπής σημαντικό και ως προς τις διαπιστώσεις και ως προς κάποιες από τις προτάσεις της, χωρίς να σημαίνει ότι συμφωνώ σε όλες.
Θα διαφωνήσω μαζί σας ότι δεν εφαρμόζουμε αυτά τα οποία μας εισηγείται η επιτροπή. Η επιτροπή έρχεται και μας λέει «δώστε μεγαλύτερη έμφαση στην πρόληψη, συνεργαστείτε περισσότερο οι δασικές υπηρεσίες και η Πυροσβεστική, δημιουργείστε έναν ενιαίο φορέα δασοπροστασίας».
Η δική μας άποψη είναι ότι η Πολιτική Προστασία είναι ανεξάρτητος πυλώνας σκληρής κρατικής δομής, δεν πρέπει να είναι ανεξάρτητος φορέας. Είναι σαν να μου λέτε ότι πρέπει να είναι ανεξάρτητος φορέας η Ελληνική Αστυνομία. Άρα αυτή είναι η επιλογή την οποία ακολουθούμε. Και ταυτόχρονα, όπως σας είπα, ενοποιούμε όλες τις δασικές πολιτικές, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη Γενική Γραμματεία Περιβάλλοντος και στη Γενική Διεύθυνση Δασών. Άρα, πολλά από αυτά τα οποία λέει ο καθηγητής κ. Goldammer, νομίζω ότι έχουν μεγάλη σημασία και τα αξιοποιούμε.
Το ερώτημα το οποίο θα έθετα εγώ είναι αν η Αντιπολίτευση έχει διαβάσει την έκθεση Goldammer. Διότι όταν, παραδείγματος χάρη, ακούω από στελέχη της Αντιπολίτευσης να λένε «μα καλά, η πυρκαγιά διαδόθηκε με ανέμους χαμηλής ή μεσαίας έντασης», εγώ διαβάζω στην έκθεση Goldammer ότι τα 2/3 των πυρκαγιών διαδίδονται με μέτρια ένταση ανέμου 1 έως 4 μποφόρ. Ή διαβάζω στην έκθεση Goldammer ότι τα εναέρια μέσα είναι απαραίτητα, αλλά δεν πρέπει να τα θεοποιούμε. Άρα, καλό είναι αυτοί οι οποίοι επικαλούνται την έκθεση Goldammer να την έχουν διαβάσει και να την έχουν μελετήσει και να μην την χρησιμοποιούν απλά ως ένα φύλλο συκής για να κρύψουν τις δικές τους αδυναμίες ή τις δικές τους ευθύνες.
Α. Πελώνη: Κύριε Πρόεδρε, να σας πω ότι αυτή τη στιγμή έχουμε δεχθεί 22 ερωτήσεις. Είμαστε στη 1 ώρα και 45 λεπτά.
Κ. Μητσοτάκης: Να δεχτούμε τρεις ακόμα;
Α Πελώνη: Τρεις ακόμα, ωραία. Η κα Κάντζου από το «newsbomb».
Α. Κάντζου («Newsbomb»): Καλησπέρα σας, κ. Πρόεδρε. Θέλω να επανέλθω στο μέτωπο της πανδημίας. Έχουμε μία αύξηση των κρουσμάτων και του δείκτη θετικότητας σε συγκεκριμένες περιοχές. Πόσο πιθανό είναι να δούμε ένα νέο lockdown τον Σεπτέμβριο, τι θα σημαίνει αυτό για την οικονομία, και από την άλλη πλευρά σας προβληματίζει το ότι έχουν φρενάρει οι εμβολιασμοί; Και τι σημαίνει αυτό για το τείχος ανοσίας; Σας ευχαριστώ πολύ.
Κ. Μητσοτάκης: Για τους εμβολιασμούς απάντησα ήδη. Προφανώς και με προβληματίζει το γεγονός. Υπάρχει εξήγηση ότι το καλοκαίρι, εκ των πραγμάτων, ο κόσμος λείπει άρα ο προγραμματισμός του εμβολιασμού είναι πιο δύσκολος. Αλλά είναι βέβαιο ότι πρέπει να επανέλθουμε δυναμικά και να αυξήσουμε τα ποσοστά εμβολιασμού στην χώρα. Αυτό είναι μία συλλογική προσπάθεια, την οποία ελπίζω και εύχομαι να μπορέσουμε να κάνουμε όλοι μαζί.
Από εκεί και πέρα, έχω πει ότι δεν θα πάμε σε νέο lockdown. Επίσης, είναι λάθος τα όποια ελαφρά περιοριστικά μέτρα μπαίνουν σε περιοχές οι οποίες κατατάσσονται στην κατηγορία 4, στην κατηγορία «κόκκινο», όπως παραδείγματος χάρη, δύο Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης και η Ζάκυνθος, να χαρακτηρίζονται lockdown. Δεν είναι lockdown, είναι κάποια μέτρα που έχουν στόχο να περιορίσουν την εξάπλωση του ιού εκεί που γνωρίζουμε ότι ο ιός ευδοκιμεί και μεταδίδεται εύκολα, ειδικά στη νυχτερινή διασκέδαση, άρα δε συζητάμε για lockdown.
Και θα το ξαναπώ: δεν θα πληρώσουν οι εμβολιασμένοι τους λίγους ανεμβολίαστους. Η οικονομία θα λειτουργήσει, η κοινωνία θα μείνει ανοιχτή. Και η απάντηση στο πρόβλημα της μετάλλαξης Δέλτα δεν είναι το lockdown, είναι ο εμβολιασμός και η στοιχειώδης προστασία και η κοινή λογική. Να δώσω ένα παράδειγμα. Θα επιστρέψει κόσμος από τις διακοπές, ειδικά νέα παιδιά. Τους ζητώ, τους παρακαλώ, να κάνουν τεστ επιστρέφοντας. Και για μία εβδομάδα -δεν τους ζητώ να μπουν σε καραντίνα ή σε οτιδήποτε- να μην έρθουν σε επαφή με τους γονείς τους, τους παππούδες, τις γιαγιάδες τους, ειδικά αν αυτοί είναι ανεμβολίαστοι. Νομίζω ότι αυτό είναι κοινή λογική. Δεν νομίζω ότι θέλει κανένα νέο παιδί να πάει να κολλήσει…
Ο ίδιος μπορεί να αρρωστήσει και δεν θα πάθει τίποτα, το ξέρουμε αυτό. Αν και έχουμε περιστατικά, λίγα, παιδιών 19, 20 και 21 ετών που διασωληνώνονται. Είναι πολύ λίγα, είναι η εξαίρεση, αλλά θα πρέπει να το γνωρίζουν και αυτό. Δεν είναι δεδομένο ότι κάποιος νέος δεν θα αρρωστήσει σοβαρά.
Άρα ζητώ πάρα πολύ μεγάλη προσοχή στο πώς θα επιστρέψουν οι πολίτες από τις διακοπές τους. Και ειδικά για τα νέα παιδιά να κάνουν self-test και τουλάχιστον για μία εβδομάδα να μην έρθουν σε επαφή, ειδικά με την οικογένειά τους, μεγαλύτερες ηλικίες, ειδικά εάν μιλάμε για ανεμβολίαστους συμπολίτες μας.
Α Πελώνη: Η κα Βίκυ Σαμαρά από το «news247» και τελευταία ερώτηση η κα Σερέτη Κατερίνα από το «newsit». Κυρία Σαμαρά.
Β. Σαμαρά («News247»): Κύριε Πρόεδρε, ο κ. Τσίπρας σας κατηγόρησε ότι όχι μόνο κρατήσατε αλλά αναβαθμίσατε πρόσωπα που εκείνος εξεδίωξε από την Πυροσβεστική μετά το Μάτι. Πώς απαντάτε σε αυτή την κριτική;
Κ. Μητσοτάκης: Δεν ξέρω σε ποιον αναφέρεστε.
Β. Σαμαρά: Στον κ. Κολοκούρη και στον κ. Τσουβάλα αναφέρομαι.
Κ. Μητσοτάκης: Ο Αρχηγός της Αστυνομίας, εξ όσων γνωρίζω, έχει γίνει Υπαρχηγός επί εποχής ΣΥΡΙΖΑ και στη συνέχεια, ακολουθώντας την φυσική επετηρίδα, έγινε Αρχηγός. Φαντάζομαι ότι αν ήξερε κάτι ο κ. Τσίπρας δεν θα είχε προχωρήσει σε αυτή την επιλογή.
Α Πελώνη: Κυρία Σερέτη, παρακαλώ.
Κ. Σερέτη Κατερίνα («Newsit»): Κύριε Πρόεδρε θα επιμείνω. Εσείς ο ίδιος μιλήσατε για αστοχίες στο θέμα των πυρκαγιών τις οποίες προφανώς έχετε εντοπίσει. Ποιό θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο λάθος που έγινε στη διαχείριση αυτής της κρίσης κατά την εκτίμησή σας; Γιατί υπάρχουν, για παράδειγμα, πολίτες που θεωρούν ότι αφέθηκαν στην τύχη τους σε κάποια μέτωπα.
Κ. Μητσοτάκης: Νομίζω ότι αυτό το έχουμε απαντήσει εξαντλητικά, κα Σερέτη. Σας είπα ότι μακάρι να μπορούσαμε, αλλά θα ήταν παντελώς ανέφικτο να είχαμε ένα πυροσβεστικό αεροσκάφος για κάθε χωριό, για κάθε οικισμό. Και όπως είπα, πολλές φορές οι πολίτες ζητούν ένα πυροσβεστικό, ένα εναέριο μέσο, χωρίς να γνωρίζουν αν είναι σε θέση το εναέριο μέσο να πετά.
Δεν έχω δυσκολία να σας πω ότι το πρόβλημα, αν έπρεπε να επιστρέψουμε πίσω στην αλληλουχία των εξελίξεων, δυστυχώς δημιουργήθηκε από την αναζωπύρωση της φωτιάς στην Βαρυμπόμπη. Αυτή -όπως είπε και ο κ. Χαρδαλιάς- αποδιοργάνωσε την όλη προσπάθεια την οποία κάναμε διότι στέρησε μέσα από την Εύβοια και από την Ηλεία, τα οποία είχαν ήδη κατευθυνθεί προς τα εκεί όταν πιστεύαμε ότι είχαμε οριοθετήσει τη φωτιά.
Και δυστυχώς όταν πια η φωτιά αναζωπυρώθηκε, παρότι υπήρξε γρήγορη επέμβαση -και αυτό αποδεικνύεται και από όλα τα στοιχεία- και γρήγορη προσβολή από τον αέρα, ήταν πια αργά. Και γιατί ήταν αργά; Διότι δυστυχώς, όπως έχω πει πάρα πολλές φορές, οι συνθήκες ήταν τέτοιες που μετά από καύσωνα 45 βαθμών επί 10 μέρες η φωτιά μεταδιδόταν πολύ πιο γρήγορα και τα θερμικά φορτία ήταν πολύ πιο ισχυρά σε οποιαδήποτε πυρκαγιά δυστυχώς ξεκίνησε στην πατρίδα μας αυτές τις τελευταίες μέρες.
Θέλω επίσης να ξαναπώ ότι κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε σχεδόν 600 πυρκαγιές. Η συντριπτική πλειοψηφία από αυτές ελέγχθηκε πολύ νωρίς. Οι λίγες που ξέφυγαν δυστυχώς έκαναν τη μεγάλη ζημιά και βλέπουμε το αποτέλεσμα. Να πω όμως πάλι, κλείνοντας, αν αυτή είναι η τελευταία ερώτηση κ. Πελώνη…
Α. Πελώνη: Αυτή είναι, έχουμε σχεδόν δύο ώρες.
Κ. Μητσοτάκης: Να πω κλείνοντας ότι πάντα θα προσεγγίσουμε αυτή την άσκηση αυτογνωσίας και αναζήτησης τρόπου να γίνουμε καλύτεροι με διάθεση να υπηρετήσουμε τον τελικό στόχο. Που δεν είναι να αποδώσουμε μόνο προσωπική ευθύνη σε κάποιον ο οποίος μπορεί να έκανε κάτι λάθος, αλλά να κοιτάξουμε πώς θα βελτιώσουμε την πιθανότητα το ίδιο λάθος να μην γίνει ξανά στο μέλλον.
Και το ένα λάθος το οποίο μάθαμε ότι δεν πρέπει ποτέ να ξαναγίνει είναι αυτό το οποίο αφορά την προστασία της ανθρώπινης ζωής. Αυτό τουλάχιστον -χωρίς να μπορεί να εγγυάται κανείς ότι ποτέ δεν θα χάσει κάποιος άνθρωπος τη ζωή του σε μια φυσική καταστροφή, είναι αδύνατον προφανώς να γίνει αυτό- κρατώ ως μια μεγάλη επιχειρησιακή, πολιτική, κοινωνική παρακαταθήκη αυτής της μεγάλης καταστροφής που χτύπησε τη χώρα.
Όπως είπα -και το ξαναλέω- τα σπίτια θα ξαναχτιστούν. Καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο για έναν άνθρωπο, είναι τραγικό για έναν άνθρωπο ο οποίος έχει χάσει το σπίτι του, αλλά θα το χτίσει ξανά το σπίτι του, καλύτερο, με άλλες προδιαγραφές. Και τα δάση θα ξαναγίνουν με το ρυθμό τους. Αλλά ένα πράγμα το οποίο δεν επιστρέφει ποτέ είναι η ανθρώπινη ζωή.
Α. Πελώνη: Ευχαριστούμε πολύ, καλό μεσημέρι.
