Κατά την προγραμματική περίοδο 2014-2020, η πολιτική συνοχής κατέστησε υποχρεωτική τη Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη (ΒΑΑ) και επιβεβαίωσε τη στρατηγική διάσταση της ολοκληρωμένης προσέγγισης. Για την περίοδο 2021-27, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει την ενίσχυση της αστικής διάστασης θεσπίζοντας έναν νέο στόχο πολιτικής για «Μια Ευρώπη πιο κοντά στους πολίτες της». Ο στόχος αυτός προωθεί την τοποκεντρική προσέγγιση και τη συμμετοχή των τοπικών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών στην εύρεση λύσεων για τις τοπικές προκλήσεις, ώστε να επιτευχθείη προώθηση της βιώσιμης οργάνωσης, της λειτουργικότητας και της εδαφικής συνοχής στις αστικές περιοχές, υπέρ της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος, της αποτελεσματικότητας των διασυνδέσεων και της προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις της βιώσιμης κινητικότητας και ενεργειακής διαχείρισης.
Ο Δήμος Ιωαννιτών είναι ο μοναδικός δήμος στην Ήπειρο που είχε εκπονήσει Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης κατά την προηγούμενη προγραμματική περίοδο, την οποία επικαιροποιεί κατά την νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027. Λαμβάνοντας υπόψη την υφιστάμενη κατάσταση και τα κυριότερα χαρακτηριστικά της περιοχής, την ανάλυση των αναπτυξιακών αναγκών και του αναπτυξιακού δυναμικού της περιοχής (συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών διασυνδέσεων), ο Δήμος Ιωαννιτών έχει εκπονήσει το σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης, το οποίο βρίσκεται σε διαβούλευση, για την προγραμματική περίοδο 2021 -2027.
Από τη νέα προγραμματική περίοδο η Στρατηγική Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης αφορά δήμους με πληθυσμό πάνω από 10.000 κατοίκους και αποτελεί εργαλείο ολοκληρωμένης χωρικής ανάπτυξης επιχειρησιακών προγραμμάτων συγκεκριμένης προγραμματικής περιόδου για την εφαρμογή αναπτυξιακών στρατηγικών συγκεκριμένων χωρικών ενοτήτων. Σε αυτό το στάδιο θεωρούμε ότι πρέπει πρωτίστως να αξιολογηθεί η πρόοδος των δράσεων που τέθηκαν στο προηγούμενο πρόγραμμα, να δούμε ποιές αποπερατώθηκαν, ποιές απορρίφθηκαν και σε ποιό ποσοστό απορροφήθηκαν, ώστε να προχωρήσουμε στην αξιολόγηση του νεου σχεδίου.
Θεωρούμε ότι με τις νέες συνθήκες που δημιουργούνται στο Δήμο Ιωαννιτών,κυρίως όσον αφορά την προσεχή εκπόνηση των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, κάθε προγραμματιζόμενη δράση δέον είναι να υπόκειται στους υπερκείμενους σχεδιασμούς της περιοχής, ώστε ναυπάρχει το ανάλογο ανταποδοτικό αποτέλεσμα για την ισόρροπη ανάπτυξη του Δήμου, κάτι που θα αποτυπωθεί και με τα επερχόμενα πολεοδομικά Σχέδια, τα οποία θα προσφέρουν μια νέα δυναμική στην περιοχή μας, μια και όλοι οι υπάρχοντες πολεοδομικοί σχεδιασμοί έχουν ξεπεράσει τα 30 και πλέον χρόνια.
Επιπλέον πρέπει να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα που προέκυψαν από το πρόσφατο Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας (ΣΒΑΚ), τα οποία: α) θα βοηθήσουν στην εκπόνηση των έργων που αφορούν τυχόν πεζοδρομήσεις, όσο και την ανάπλαση της περιοχής Κυρά Φροσύνης μέχρι την περιοχή της Σκάλας, η οποία θα πρέπει να πεζοδρομηθεί μια και πρόκειται για περιοχή υψηλού φυσικού κάλους, που αποτελεί την πιο όμορφη και τουριστική περιοχή της πόλης μας, β)να εντοπιστούν οι δέουσες περιοχές τοποθέτησης σταθμών ηλεκτροφόρτισης οχημάτων, καθώς και των χώρων ελεγχόμενης στάθμευσης και στάθμευσης των Λεωφορείων και λοιπών τουριστικών οχημάτων, τα οποία πρέπει να βρίσκονται εκτός του αυστηρού πολεοδομικού ιστού της πόλης.
Παράλληλα όπως είναι γνωστό η πόλη των Ιωαννίνων έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα «100 Ενεργειακά ουδέτερες και έξυπνες πόλεις εως το 2030», κάτι που σημαίνει ότι κάθε δράση που θα πραγματοποιηθεί θα είναι συμβατή με τις απαιτήσεις του προγράμματος για καθαρή κινητικότητα, ενεργειακή απόδοση και πράσινο πολεοδομικό Σχεδιασμό. Οφείλουν να ενσωματωθούν μέσα στα υπό εκτέλεση έργα όλες οι προϋποθέσεις και απαιτήσεις που έχουν προκύψει από το συμμετοχικό Εργαστήρι για το ποδήλατο, το οποίο θα συμβάλλει στην ουσιαστική χρήση του ποδηλάτου μέσα στην καθημερινότητα των πολιτών, προωθώντας την αειφορία καιτην αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής, μειώνοντας σημαντικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Προχωρώντας στη συνέχεια στην αξιολόγηση των υπό ένταξη έργων στο ΣΒΑΑ, θα πρέπει να εντοπίσουμε ότι τα πληθυσμικά μεγέθη δεν έχουν υπολογιστεί με την τελευταία απογραφή του 2021, αν και θεωρούμε ότι δε θα προκύψουν σημαντικές διαφοροποιήσεις, λόγω του ότι οι αποκλίσεις στα πληθυσμιακά δεδομένα της πόλης, μεταξύ των δύο τελευταίων απογραφών,δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικές.
Από τον προγραμματισμό των δράσεων διακρίνεται ότι αυτές ικανοποιούν μεγάλο μέρος τωναπαιτήσεων, για την ομαλή και ισόρροπή ανάπτυξη του δήμου και συμβάλλουν στην ενεργειακή αναβάθμιση της πόλης μας. Παρόλαυτά υπάρχουν σημαντικά έργα τα οποία θεωρούμε ότι είναι ημιτελή και θα επιθυμούσαμε μια πιο ολιστική προσέγγιση. Για παράδειγμα θα επιθυμούσαμε την επέκταση του ποδηλατοδρόμου πέραν της διαδρομής Πέραμα Μάτσικα σε όλη την παραλίμνια περιοχή της Λίμνης. Θεωρούμε ότι ένας ολοκλήρωμένος ποδηλατόδρομος περιφερειακά της λίμνης, θα αναδείξει την περιοχή και θα συμβάλλει στην ουσιαστική προστασία του λιμνιαίου οικοσυστήματος με επιλογή θέσης και κατασκευαστικών χαρακτηριστικών τέτοιων που να μη θίγονται τα αλίπεδα, η δυνατότητα αυτοκαθαρισμού, τα ιστορικά όρια της λίμνης και εν γένει να διασφαλίζεται το σύνολο των οικολογικών λειτουργιών του λιμναίου οικοσυστήματος.
Επίσης το έργο που αφορά την Αποκατάσταση και ανάδειξη περιοχής κλίμακας κυρά Φροσύνης και σπηλαίου Διονυσίου Φιλοσόφου, θα επιθυμούσαμε να συνδεθεί με το έργο που αφορά την ανάπλαση και προστασία της Ακτής Μιαούλη, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί ως ενιαίο μέτωπο όλη αυτή η παραλίμνια περιοχή της πόλης, τόσο αισθητικά όσο και περιβαλλοντικά. Στην δε περιοχή της Ακτής Μιαούλη θεωρούμε ότι απαιτείται η κατάργηση του υφιστάμενου κρηπιδώματος, ώστε να επαναφέρουμε τις όχθες της λίμνης στην αρχική της κατάσταση κάτι που θα βοηθήσει και στον συνεχή φυσικό καθαρισμό της.
Σε ότι αφορά το Σχέδιο Δράσης για τη Βιώσιμη Ενέργεια σημαντική δράση ενεργειακής αναβάθμισηςαποτελεί η εφαρμογή της στα σχολεία της περιοχής της Κιάφας. Επιθυμητό θα ήτανσε αυτό το πρόγραμμα να ενταχθεί και το συγκρότημα του Πολυκλαδικού, το οποίο όταν κατασκευάστηκε αποτέλεσε ένα σχολείο πρότυπο για την πόλη και τώρα κάθε μέρα φθίνει και οδηγείται στην εγκατάλειψη και στην ερημοποίηση του. Με την παραπάνω δράση θα επιτύχουμε την αναβάθμιση ενός ακόμη πολυδύναμου σχολικού συγκροτήματος, το οποίο μπορεί να αναπτύξει πολλαπλές εκπαιδευτικές χρήσεις.
Επίσης θεωρούμε ότι στο σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης δεν έχει ενταχθεί ο χώρος των πρώην Στρατιωτικών Φυλακών, ο οποίος πρόσφατα έχει περιέλθει στην ιδιοκτησία του Δήμου και με την μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα μπορέσει να συνδράμει στην πλήρη αξιοποίηση και ανάδειξη του διευρυμένου παραλίμνιου μετώπου.
Ακόμη διαπιστώνουμε ότι έχουν προταθεί σημαντικά έργα που αφορούν την ανάδειξη της ιστορικότητας της πόλης και της πολιτιστικής κληρονομιάς της ως παράγοντες ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και προώθησης της απασχόλησης και θεωρούμε ότι οι χρήσεις που θα έχουν τα συγκεκριμένα μνημεία θα πρέπει να στεγάζουν και την επιστημονική καινοτομία σε συνέργεια με τις σχολές του Πανεπιστημίου της πόλης μας.
Η πόλη των Ιωαννίνων έχει πολλά στρατηγικά πλεονεκτήματα και θεωρούμε ότι πρέπει να αναδειχθεί και ενδυναμωθεί ο Διακρατικόςδιαπεριφερειακός ρολος της, όπως αυτός προέκυψε με την ολοκλήρωση των δυο οδικών αξόνων της Εγνατίας και της Ιονίας Οδού, οι οποίοι έχουν συμβάλλει ουσιαστικά στην κατάργηση της απομόνωσης της περιοχής μας και στην ανάπτυξη ταυτόχρονα ενός έντονου τουριστικού οικονομικού αποθέματος. Παράλληλα η σύγχρονη ιστορία της, το ιδαίτερο μορφολογικό τοπίο με τη λίμνη και το νησάκι, η πλούσια παράδοση, αλλά και η ύπαρξη ενός σύγχρονου και ισχυρού Πανεπιστημιακού Ιδρύματος, παρέχουν όλα τα εχέγγυα για τη δημιουργία μιας σύγχρονης πόλης η οποία θα αποτελέσει πρότυπο παρέχοντας σύγχρονα καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες.
Κλείνοντας στην παρούσα φάση με την εκπόνηση του ΣΒΑΑ λαμβάνοντας υπόψιν τις παρατηρήσεις που ο φορέας μας, σας έχει καταθέσει, ακολουθώντας πιστά τις προτάσεις που διαρκώς προκύπτουν από το πρόγραμμα « 100 Ενεργειακά Ουδέτερες και Έξυπνες πόλεις εως το 2030», αλλά ταυτόχρονα τηρώντας όλους τους υπερκείμενους σχεδιασμούς,όπως το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας και το Σχέδιο Δράσης για την Βιώσιμη Ενέργεια του Δήμου, το ΠΕΣΔΑ,και αξιοποιώντας τα χρηματοδοτικά εργαλεία όπως το ΕΣΠΑ και το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ηπείρου 2021- 2027, θα έχουμε τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε μια σύγχρονη και περιβαλλοντικά ουδέτερη πόλη, η οποία θα αποτελέσει κίνητρο για τις επόμενες γενιές να παραμείνουν και να αναπτυχθούν στην περιοχή μας, ενισχύοντας την κοινωνική συνοχή,το ανθρώπινο δυναμικό και συμβάλλοντας στην ουσιαστική αποκέντρωση της χώρας μας.
