Τις απάτες, τη μεθοδολογία που χρησιμοποιούν οι δράστες και στο ποιοι είναι οι τρόποι προστασίας των πολιτών σχολίασε ο Προϊστάμενος του Γραφείου Ενημέρωσης Δημοσιογράφων & Δημοσίων Σχέσεων της Γενικής Περιφερειακής Αστυνομικής Διεύθυνσης Ηπείρου, Αστυνόμος Α΄ Ηλίας Μήτσιος.
Αναλυτικά τα όσα δήλωσε:
Δυστυχώς, τα περιστατικά εξαπάτησης πολιτών από επιτήδειους καλά κρατούν. Με δεδομένο ότι ίσως ο καλύτερος τρόπος προστασίας από τη συγκεκριμένη μορφή εγκληματικότητας είναι η ενημέρωση, θα θέλαμε για ακόμη μία φορά να επιστήσουμε την προσοχή των συμπολιτών μας γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα.
Κατ’ αρχάς, να πούμε ότι αν και οι μέθοδοι που μετέρχονται οι δράστες παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία, οι βασικές αρχές τους είναι ίδιες, επομένως αν ο κόσμος είναι σωστά ενημερωμένος θα μπορέσει να αποφύγει κατά πάσα πιθανότητα να πέσει στην παγίδα τους. Και μιλώντας για μεθοδολογία, αξίζει να αναφέρουμε ότι, οι επιτήδειοι επινοούν συνεχώς νέες προφάσεις και τεχνάσματα, τα οποία πολλές φορές μάλιστα, για να είναι ακόμη πιο πειστικοί, τα αντλούν από την επικαιρότητα. Έτσι, τελευταία είδαμε να χρησιμοποιείται κατά κόρον η πρόφαση της παροχής επιδομάτων ηλεκτρικής ενέργειας ή βενζίνης (power pass, fuell pass), ή επιτήδειοι παρίσταναν εργαζόμενους του ΕΟΔΥ κατά την περίοδο της πανδημίας κ.ο.κ.
Αναλύοντας τώρα τα περισσότερα περιστατικά, με τα οποία έχουν ασχοληθεί οι υπηρεσίες μας στην Ήπειρο τον τελευταίο καιρό, θα λέγαμε ότι αυτό που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή είναι το Phishing. Δηλαδή η αλίευση, το ψάρεμα πιο απλά, των κωδικών που χρησιμοποιούμε για τη σύνδεσή μας στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες της τράπεζάς μας. Έχοντας λοιπόν οι δράστες τους κωδικούς μας, μπορούν να κατευθύνουν χρήματα από το λογαριασμό μας σε δικούς τους, ή συνεργών τους.
Οι τρόποι με τον οποίο επιχειρούν οι δράστες να αποσπάσουν τους κωδικούς είναι πολλοί:
• Ο πιο συνηθισμένος, ίσως, είναι η πολλαπλή αποστολή e-mail, το οποίο φέρεται ότι μας έχει σταλεί από έναν υπαρκτό οργανισμό, όπως για παράδειγμα η τράπεζά μας, ή κάποια επιχείρηση ή δημόσια αρχή, όπως πχ η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ή ακόμη και αξιωματούχοι της Ελληνικής Αστυνομίας και του Υπουργείο Προστασίας του πολίτη. Χαρακτηριστικά των μηνυμάτων αυτών είναι: (α) προσπαθούν να μας δημιουργήσουν την αίσθηση του κατεπείγοντος και μας καλούν να προβούμε σε κάποια άμεση ενέργεια, γιατί αλλιώς θα υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις (όπως ότι θα μπλοκαριστεί δήθεν ο λογαριασμός μας ή ότι έχουμε εμπλακεί σε κάποια ποινική υπόθεση), (β) περιέχουν έναν υπερσύνδεσμο, που αν τον επιλέξουμε θα ανακατευθύνουμε σε κάποια ψεύτικη ιστοσελίδα, που θα μοιάζει με την πραγματική του φερόμενου οργανισμού και θα καλούμαστε να εισάγουμε τους κωδικούς μας. Εξάλλου, αν παρατηρήσουμε προσεκτικά, θα διαπιστώσουμε ότι η ηλεκτρονική διεύθυνση του αποστολέα είναι άσχετη με αυτή του πραγματικού οργανισμού. Αυτού του είδους λοιπόν τα μηνύματα, τα αγνοούμε, τα διαγράφουμε και σε κάθε περίπτωση, αν έχουμε αμφιβολίες, επικοινωνούμε μόνοι μας απ’ ευθείας με τον συγκεκριμένο οργανισμό.
• Σε άλλα περιστατικά που χειρίστηκαν οι υπηρεσίες μας, οι επιτήδειοι εντόπισαν στο διαδίκτυο αγγελίες, που είχαν αναρτήσει πολίτες για την πώληση κάποιου προϊόντος και αφού επικοινώνησαν μαζί τους και εκδηλώσουν την επιθυμία τους να το αγοράσουν, χωρίς μάλιστα καν να το δουν ή να το ελέγξουν, προσπάθησαν να αλιεύσουν τους κωδικούς e-banking, προκειμένου δήθεν να τους καταθέσουν τα χρήματα στο λογαριασμό. Αξίζει να σημειωθεί, ότι αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιούν και σε βάρος επιχειρήσεων, προκειμένου δήθεν να κάνουν κάποια παραγγελία αγοράς προϊόντων ή να κάνουν κράτηση σε κάποιο ξενοδοχείο. Το κλειδί για την προστασία μας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι να μην ξεχνάμε ότι αν κάποιος θέλει να καταθέσει χρήματα στο λογαριασμό μας, δίνουμε μόνο τον αριθμό IBAN του λογαριασμού μας και τίποτα παραπάνω. Και αν κάποιος ισχυριστεί ότι μας έχει καταθέσει χρήματα, κάνουμε οι ίδιοι τον έλεγχο στον λογαριασμό μας και δεν αρκούμαστε, για παράδειγμα, σε κάποια φωτογραφία που θα μας στείλουν με κάποιο παραστατικό εξόφλησης, γιατί πιθανότατα θα είναι πλαστό.
Πέρα από το phishing, έχουμε βέβαια και τα περιστατικά συμβατικής απάτης, όπου μάλιστα εκεί συνήθως τα θύματα είναι μεγαλύτερης ηλικίας. Κλασσικές πλέον είναι οι περιπτώσεις, όπου ανυποψίαστοι πολίτες δέχονται τηλεφώνημα από κάποιον που τους ενημερώνει ότι το παιδί τους είχε κάποιο ατύχημα και χρειάζονται χρήματα για να υποβληθεί σε επέμβαση ή ότι έχει προκαλέσει θανατηφόρο τροχαίο ατύχημα και απαιτούνται χρήματα για την αποφυγή των συνεπειών του νόμου.
Μιλώντας για περιστατικά σε βάρος ηλικιωμένων ατόμων, να επισημάνουμε περιπτώσεις όπου επιτήδειοι -κυρίως σε χωριά-, εισέρχονται σε σπίτια παριστάτοντας υπαλλήλους κάποιας υπηρεσίας, όπως για παράδειγμα του Δήμου ή της ΔΕΗ, ή τους πλανόδιους και έτσι, χωρίς να γίνονται αντιληπτοί, αφαιρούν από το σπίτι χρήματα και αντικείμενα αξίας.
Ακόμη, σε αρκετές περιπτώσεις που μας καταγγέλθηκαν, οι επιτήδειοι, δρώντας συνήθως σε δυάδες ή τριάδες, προσέγγιζαν ηλικιωμένα άτομα στο δρόμο και αφού ένας από αυτούς τους απασχολούν αποσπώντας την προσοχή τους, για παράδειγμα παριστάνοντας ότι είναι γνωστοί τους, ο συνεργός αφαιρούσε χρήματα και πορτοφόλια από τις τσέπες ή ακόμη και αλυσίδα από τον λαιμό.
Γι’ αυτές τις περιπτώσεις, κατ’ αρχάς, καλό είναι οι νεότεροι να ενημερώνουμε για αυτές τις πρακτικές τους μεγαλύτερους συγγενείς μας, οι οποίοι από την πλευρά τους θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να μην πείθονται εύκολα από άτομα, τα οποία τους “πλησιάζουν” ως γνωστοί συγγενικών – φιλικών προσώπων.
Επίσης, να είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε άγνωστα άτομα που επιχειρούν με διάφορα προσχήματα και τεχνάσματα να εισέλθουν στο σπίτι τους.
Σημαντικό είναι ακόμη – και αυτό ισχύει για όλους – να αποφεύγουμε να διατηρούμε στο σπίτι μεγάλα χρηματικά ποσά και αντικείμενα αξίας, αφού είτε με τη μέθοδο της απάτης ή με διάρρηξη του σπιτιού, μπορεί να τα χάσουμε.
Τέλος, υπενθυμίζουμε στους πολίτες ότι αν πέσουν θύμα κάποιας απάτης ή κλοπής, ακόμη και σε περίπτωσης απόπειρας, να ενημερώνουν την αστυνομία ώστε να ξεκινά η έρευνα, όχι μόνο για τη διαλεύκανση της δικής τους υπόθεσης, αλλά και για την αποτροπή τέλεσης παρόμοιων πράξεων σε βάρος άλλων συμπολιτών μας.
