Με την τήρηση όλων των προβλεπόμενων μέτρων κατά της πανδημίας ολοκληρώθηκαν με επιτυχία οι εργασίες του Επιστημονικού Συνεδρίου, που διεξήχθη στην πόλη των Ιωαννίνων την Τρίτη 24 Αυγούστου 2021 στην Αίθουσα «Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος» της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας Ιωαννίνων. Το Συνέδριο οργανώθηκε στα πλαίσια του προγράμματος Περιφερειακών Επετειακών Εορταστικών Εκδηλώσεων της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για τα 200 χρόνια από την έναρξη της Επαναστάσεως (1821-2021) με την φροντίδα των πέντε Μητροπόλεων της Ηπείρου: Άρτης, Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανής και Κονίτσης, Ιωαννίνων, Νικοπόλεως και Πρεβέζης, Παραμυθίας Φιλιατών και Γηρομερίου. Τα θέματα επί των οποίων αναπτύχθηκαν οι εισηγήσεις του Συνεδρίου ήταν: α. Η Εθνική και πνευματική προσφορά του Αγίου Κοσμά, β. Οι Αγώνες των Σουλιωτών για την Ελευθερία.
Προ της ενάρξεως του Συνεδρίου αναγνώστηκε το μήνυμα του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερωνύμου και ακολούθως ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων κ. Μάξιμος κήρυξε την έναρξη του Συνεδρίου αναφέροντας ότι: «Το να βρισκόμαστε εδώ και να συζητούμε για τα θέματα της Επαναστάσεως αποτελεί τιμή για εμάς, αποτελεί όμως και ένα μάθημα, μια πρόκληση και μια πρόσκληση διότι είναι πάρα πολλά αυτά που μπορούμε να αντλήσουμε, ιστορικά, παιδαγωγικά, κοινωνικά, πνευματικά για την ζωή μας, για την κοινή ζωή μας, για τα κοινά δηλ. της ζωής μας και βεβαίως για την ιστορική μας πορεία και για το μέλλον μας». Αναφερόμενος στο πρόσωπο του εθνεγέρτη Αγ. Κοσμά ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ιωαννίνων τόνισε ότι: «Υπήρξε ένας υμνητής της Ελευθερίας, όχι μόνο στον λόγο αλλά στην πράξη, ένας άνθρωπος ο οποίος απελευθερώθηκε από κάθε εσωτερική δουλεία μέσα από τον οσιακό βίο, μέσα από την ασκητική ζωή, μέσα από την βιωματική νηπτική παράδοση της Εκκλησίας μας και αφού απελευθερώθηκε εσωτερικά μπόρεσε να κινηθεί με το λιπόσαρκο σώμα του, με το ασθενικό σώμα του σε όλη σχεδόν την Ελληνική επικράτεια, να μεταδώσει το μήνυμα του Ευαγγελίου, να μεταδώσει το μήνυμα της Ελευθερίας και βεβαίως να το συμπληρώσει με το μήνυμα για Παιδεία, το μήνυμα για γνώση, που και αυτή βοηθά τον άνθρωπο να ανοίξει τους ορίζοντες του και να ζήσει ελεύθερος.
Ευχαρίστησε τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδας κ.κ. Ιερώνυμο και την Ιερά Σύνοδο για την ανάθεση ευθύνης διοργάνωσης του Συνεδρίου, καθώς και τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες της Ηπείρου για την συμμετοχή τους στο συνέδριο και όλους όσους βοήθησαν ιδιαιτέρως τους εισηγητές για τον κόπο στον οποίον υποβλήθηκαν. Χαιρετισμό απηύθυναν ο Πρωτοσύγκελλος της Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανής και Κονίτσης Αρχιμανδρίτης π. Νικόλαος Λιόλιος, ο Αξιότιμος Περιφερειάρχης Ηπείρου κ. Αλέξανδρος Καχριμάνης, ο Αξιότιμος Δήμαρχος Ιωαννίνων κ. Μωϋσής Ελισάφ και η Ερίτιμος Βουλευτής Ιωαννίνων κ. Μαρία Κεφάλα. Χαιρετισμό απέστειλε ο Πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων κ. Κωνσταντίνος Τασούλας. Παρέστησαν εκπρόσωποι των Πρυτανικών Αρχών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, του ΔΙΕΚ και της 8ης Μεραρχίας.
Την εκδήλωση πλαισίωσε ο χορός της Κατσαρείου Σχολής Βυζαντινής και Παραδοσιακής μουσικής υπό την διεύθυνση του κ. Νικόλαου Καραβιώτη, αποδίδοντας ύμνους και παραδοσιακά τραγούδια για την Εθνική Παλιγγενεσία. Το Συνέδριο μεταδόθηκε απευθείας από τον ιστότοπο ecclesiatv.gr, όπου και μπορεί να το παρακολουθήσει όποιος επιθυμεί.
Ακολούθησαν οι εισηγήσεις ως εξής: στην Α Συνεδρία. α) Κωνσταντίνος Βλάχος (Φιλόλογος, Άρχων Διδάσκαλος του γένους της Αγίας του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας) με θέμα «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και Ιωάννινα», β) Ηλίας Μογλενίδης (Υποψήφιος Διδάκτωρ Θεολογίας) με θέμα «Ο Αποστολικός τρόπος εργασίας του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, ως προανάκρουσμα της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821», γ) Μιχαήλ Παντούλας (Φιλόλογος – Ερευνητής) με θέμα «Ο κηρυγματικός λόγος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στα οθωμανοκρατούμενα Δυτικά Βαλκάνια (1760-1779)», δ) Λάζαρος Στ. Συνέσιος, (Συγγραφέας – Μελετητής) με θέμα «Ο Πατροκοσμάς, τα Γράμματα, η Πρέβεζα» και στην Β Συνεδρία α) Μιχαήλ Τρίτος (Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.) με θέμα «Το μεγαλείο της προσωπικότητος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού», β) Δημήτριος Γιαννούλης (Αναπλ. Καθηγητής Α.Ε.Α. Βελλάς Ιωαννίνων) με θέμα «Η παρουσία των Σουλιωτών στην περιοχή της Άρτας και η θυσία τους στη Μονή Σέλτσου», και γ) Πρωτοπρεσβύτερος π. Ελευθέριος Κωνσταντής Αρχιερ. Επίτροπος Ηγουμενίτσας) με θέμα «Οι αγώνες για την ελευθερία στο Σούλι και η σημασία της πίστης».
Να αναφερθεί ότι στο φουαγιέ της αίθουσας υπήρχε έκθεση εικόνων με θέμα 60 χρόνια από την επίσημη αγιοκατάταξη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Η έκθεση περιλαμβάνει τριάντα πέντε φωτογραφίες εικονογραφικών παραστάσεων (ολόκληρες ή σε λεπτομέρεια) του Κοσμά του Αιτωλού, που καλύπτουν τη χρονική περίοδο από το μαρτύριό του (1779) έως την επίσημη Αγιοκατάταξη (1961). Πρόκειται για δύο χαλκογραφίες, μία έκτυπη εικόνα σε ασήμι, δέκα τοιχογραφίες και είκοσι δύο φορητές εικόνες, που αποτελούν μέρος του φωτογραφικού αρχείου του κ. Μιχαήλ Χρ. Παντούλα. Η παρούσα έκθεση είναι κτήμα και ανήκει στον Ιερό Ενοριακό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Περιβλέπτου πόλεως Ιωαννίνων.