Υποδέχομαι και πάλι στην Αθήνα τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον καλό φίλο Charles Michel, που γιορτάζει μαζί μας τα 40 χρόνια παρουσίας της Ελλάδας στην Ευρώπη και, ταυτόχρονα, τα 200 χρόνια από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Είναι δύο ορόσημα με διαφορετικό ιστορικό βάθος που, όμως, σφραγίζουν την εθνική μας πορεία και κυρίως δίνουν νόημα και κατεύθυνση στο μέλλον της. Και καθώς η έξοδος από την πανδημία είναι πλέον ορατή, γίνονται ορατά και τα αποτελέσματα της ευρωπαϊκής συνεργασίας.
Χάρη σε αυτήν οργανώθηκε η κοινή μας άμυνα απέναντι στον κορονοϊό, εξασφαλίστηκε ένα ενιαίο σύστημα για την προμήθεια και τη διανομή των εμβολίων σε όλα τα κράτη-μέλη. Και βέβαια τώρα καθιερώνεται το ψηφιακό πιστοποιητικό που απελευθερώνει τις μετακινήσεις.
Είχαμε σήμερα την ευκαιρία μαζί με τον Charles να κάνουμε μία επίδειξη του πώς θα είναι αυτό το ψηφιακό πιστοποιητικό. Είναι μία σημαντική, πιστεύω, ευρωπαϊκή κατάκτηση που έγινε πράξη σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα -τουλάχιστον για τα δεδομένα της Ευρώπης.
Είναι κατακτήσεις που δεν προέκυψαν ούτε εύκολα ούτε αυτονόητα και χαίρομαι διότι η Ελλάδα πρωτοστάτησε και στα τρία αυτά μέτωπα.
Έχουμε ξεπεράσει τα 5 εκατομμύρια εμβολιασμούς στην πατρίδα μας, έχουμε έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς μεταξύ των κρατών-μελών της ηπείρου. Και βέβαια -όπως είπαμε- πρωταγωνιστήσαμε στην υλοποίηση του ψηφιακού πιστοποιητικού, ενός σημαντικού εργαλείου που θα επιτρέψει, επιτέλους, στους ευρωπαίους πολίτες να ανακτήσουν το δικαίωμα της ελεύθερης και απρόσκοπτης μετακίνησης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο ίδιο διάστημα η Ευρώπη απέδειξε και κάτι ακόμα εξαιρετικά σημαντικό: ότι έχει την εσωτερική δύναμη να αλλάζει, υπερβαίνοντας αγκυλώσεις όταν βρίσκεται μπροστά σε μεγάλα προβλήματα. Και σήμερα βαδίζει προς την επόμενη μέρα οπλισμένη με το Ταμείο Ανάκαμψης.
Θυμάμαι χαρακτηριστικά όταν βρεθήκαμε στις Βρυξέλλες στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουλίου, πέντε μέρες εντατικών διαπραγματεύσεων, και δεν νομίζω ότι θα είχαμε πετύχει το αποτέλεσμα αυτό χωρίς την κατάλληλη καθοδήγηση και τη διαπραγματευτική δεινότητα του Προέδρου του Συμβουλίου.
Πετύχαμε όμως κάτι πάρα πολύ σημαντικό: το NextGenerationEU, το οποίο ξεκίνησε ως μία ιδέα την οποία είχαμε καταθέσει σε μία επιστολή μας μαζί με οκτώ αρχηγούς κρατών-μελών και κυβερνήσεων στον φίλο Charles τον Μάρτιο. Τότε φάνταζε σε πολλούς ένα όνειρο θερινής νυκτός. Έγινε όμως πράξη πέντε μήνες μετά, για να διαθέτουμε σήμερα αυτό το σημαντικότατο κοινό χρηματοδοτικό εργαλείο, που θα στηρίξει την επόμενη μέρα μετά την πανδημία, αλλά και θα μας επιτρέψει να κάνουμε πράξη τις μεγάλες αλλαγές, τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις προς μία πιο ψηφιακή, μία πιο πράσινη, μία πιο κοινωνικά συνεκτική Ευρώπη.
Αποδείξαμε λοιπόν ότι η ευρωπαϊκή διαδρομή, ναι, μπορεί να έχει κάποιες δύσκολες στιγμές, όμως οι επιτυχίες της είναι πολύ-πολύ περισσότερες. Και κάθε νεότερος απολογισμός είναι καλύτερος από τον προηγούμενο και η δυναμική πορεία της είναι σταθερά προς το μέλλον.
Με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου συζητήσαμε και για τις εξωτερικές μας σχέσεις. Ο ίδιος γνωρίζει πια καλά τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου και υπογράμμισα για ακόμα μία φορά την καθοριστική συμμετοχή της πατρίδας μας για τη σταθερότητα μιας περιοχής, ενός χώρου, ο οποίος είναι ζωτικός όχι μόνο για τα συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά είναι ζωτικός για τα συμφέροντα της Ένωσης συνολικά. Και ταυτόχρονα είναι κομβικός για τη διεθνή νομιμότητα και την ασφάλεια.
Όπως γνωρίζεις φίλε Charles, η χώρα μας υπήρξε η πρώτη από το Νότο της Ευρώπης και η πρώτη βαλκανική χώρα που έγινε δεκτή στην Κοινότητα. Και από τις προεδρίες που άσκησε οι δύο μάλιστα ταυτίστηκαν με διευρύνσεις. Συνεπώς, το άνοιγμα της Ένωσης προς νέα κράτη, και ιδίως αυτά των Δυτικών Βαλκανίων, δεν είναι μόνο μία συνειδητή πολιτική επιλογή μας αλλά θα έλεγα είναι και μία ιστορική αποστολή η οποία πρέπει να ξεκινήσει γρήγορα, συμβαδίζοντας πάντα ασφαλώς με την επέκταση του ευρωπαϊκού δημοκρατικού κεκτημένου.
Από τη συζήτησή μας φυσικά δεν έλειψαν και τα θέματα που αφορούν την Τουρκία. Εμείς εξακολουθούμε να εμμένουμε στη θέση μας, η οποία είναι κρυσταλλίνη. Ο μόνος τρόπος για να υπάρξει ουσιαστική προσέγγιση με την Άγκυρα, την οποία επιζητούμε και επιθυμούμε. είναι να τερματιστούν οι προκλήσεις, οι παράνομες κινήσεις και η επιθετική ρητορική. Για να το πω διαφορετικά, μόνο τα δικά της συνετά βήματα είναι εκείνα που θα επιταχύνουν και τα ευρωπαϊκά βήματα. Αυτό είναι και το κλίμα πού θα οδηγήσει σε έναν διάλογο για το ζήτημα των θαλάσσιων ζωνών, πάντα με οδηγό το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας.
Άλλωστε αυτή είναι και η λογική της διττής προσέγγισης, το dual track approach, το οποίο συναποφασίσαμε στα πρόσφατα Ευρωπαϊκά Συμβούλια και ειδικά στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου.
Η κοινοτική συμπαράσταση, επομένως, προς την Ελλάδα και προς την Κύπρο δεν αποτελεί μόνο μία αυτονόητη έκφραση ευρωπαϊκής αλληλεγγύης αλλά και μία ρητή αναγνώριση ότι στο πεδίο αυτό δοκιμάζονται τα στρατηγικά και γεωπολιτικά συμφέροντα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κοινή είναι και η οπτική μας για τη Λιβύη, όπου με την ενεργοποίηση της Ένωσης θα πρέπει να εκλείψουν οι εξωτερικές παρεμβάσεις τρίτων που μετατρέπουν τις εσωτερικές αναδιατάξεις σε περιφερειακές ανακατατάξεις.
Ταυτόσημες είναι και οι θέσεις μας για τα δραματικά γεγονότα στη Λευκορωσία. Πιστεύω ότι καταφέραμε και πολύ γρήγορα πήραμε αποφάσεις που έστειλαν ένα σαφές μήνυμα ότι ο κρατικός αυταρχισμός δεν έχει τελικά θέση στην ήπειρό μας.
Είχαμε λοιπόν την ευκαιρία με τον φίλο Charles να συζητήσουμε όλο το πλέγμα των σχέσεων Ελλάδος – Ευρωπαϊκής Ένωσης και να θυμηθούμε βέβαια ότι την τελευταία φορά που που βρέθηκε στην Ελλάδα ήταν μια δύσκολη συγκυρία όταν μαζί επισκεφτήκαμε τον Έβρο, τα σύνορα Ελλάδας και Τουρκίας που ταυτόχρονα αποτελούν και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και τον ευχαρίστησα και πάλι για το πόσο σημαντικό ήταν τότε να έχουμε τη δική του παρουσία αλλά και των δύο άλλων Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να στείλουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η χώρα μας έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση να προστατεύει τα σύνορα της, τα οποία ταυτόχρονα είναι και ευρωπαϊκά σύνορα, και να εκφράσουμε την απόρριψη μας απέναντι σε πολιτικές που εργαλειοποιούν προσφυγες, μεταναστες, άνδρες γυναίκες, παιδιά, και τους κάνουν στην ουσία πιόνια σε ένα ευρύτερο γεωπολιτικό παιχνίδι. Αυτές οι πρακτικές δεν μπορούν και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να γίνουν ανεκτές.
Καλώς ήρθες λοιπόν και πάλι φίλε Charles στην Ελλάδα και σε ευχαριστούμε για τη συμμετοχή σου στους εορτασμούς μας για τα 40 χρόνια από την είσοδό μας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Θέλω να γνωρίζεις ότι η Ελλάδα του 2021 είναι μία χώρα με αυτοπεποίθηση, μία χώρα που ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία, μία χώρα που από τις πρώτες κατέθεσε το Σχέδιο της για το Ταμείο Ανάκαμψης και εκτιμούμε ότι θα είναι και από τα πρώτα Σχέδια που θα εγκριθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μία χώρα η οποία φιλοδοξεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως εξάλλου της αξίζει, όχι μόνο στα δρώμενα της περιοχής μας αλλά στις ευρωπαϊκές εξελίξεις συνολικά.
Καλώς ορίσατε και πάλι.
